آندوکاردیت عفونی

تعریف

اندوکاردیت عفونی بیماری خطرناک و گاه کشنده‌ای است که به دلیل عفونت پوشش داخلی حفرات قلب (اندوکارد) و یا دریچه‌های قلب بوجود می آید. این عارضه توسط موجودات میکروسکوپی (بطور معمول باکتری‌ها و گاهی قارچ‌ها و سایر انواع موجودات میکروسکوپی) ایجاد می‌شوند. اکثر باکتری ها به محض اینکه وارد بدن می شوند توسط سیستم ایمنی بدن سرکوب می گردند با این حال گاهی باکتری زنده می ماند و به دریچه قلب یا به بخشی از بافت داخلی قلب یا همان آندوکارد راه می یابد بخصوص اگر دریچه قلب اسیب دیده باشد در نتیجه این عفونت اندک همان جا باقی مانده و به تدریج توسعه می یابد.

با گذشت زمان توده کوچکی به نام ترومبوز (شامل لخته خون،‌سلولهای التهابی و عامل عفونی) بر روی دریچه های الوده شده ایجاد می شود و این ترومبوزها حاوی باکتری ها و قارچ ها می باشند و لخته های کوچک خون در ان نقطه ایجاد می شوند و این گیاهان ایجاد شده از باز و بسته شدن درست دریچه های قلب جلوگیری می کنند. این عفونت می تواند به دریچه های قلب اسیب بزند و کم کم درون بافت درون شامه قلب گسترش می یابد.قطعاتی از این ترومبوزها ممکن است بشکنند و وارد جریان خون شوند و به سایر نقاط بدن بروند.

عوامل خطر ساز

*افرادی که مشکلات دریچه قلب دارند یا دارای دریچه مصنوعی می باشند و دریچه های قلب در انها اسیب دیده است یا احتمال دارد به صورت غیر طبیعی به عفونت الوده شود.

*افرادی که جراحی قلب داشته اند.

*برخی از نقص های مادرزادی قلبی که در برخی از افراد وجود دارد.

*افرادی که به بیماری قلبی کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک مبتلا هستند.

*تزریق داروهای خیابانی چون هروئین و یا استفاده از سوزن یا سرنگ الوده

*افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند چون ایدز..

انواع آندوکاردیت عفونی

آندوکاردیت حاد ، آندوکاردیت تحت حاد باکتریال ، عفونت های غیر باکتریال ، علل ویروسی ، علل قارچی و سایر عوامل میکروبیولوژیک می باشد.

در بعضی موارد عفونت به ارامی آمده و گسترش می یابد و لذا به آن اندوکاردیت باکتریایی تحت حاد می گویند شروع علائم بسیار تدریجی و در طول هفته ها و ماه ها طول ایجاد میشود که در ابتدا مبهم می باشد . این علائم شامل احساس درد و خستگی و بی اشتهایی و در اکثریت موارد تب بالا میباشد. هم چنین ممکن است چند مورد از این علائم باهم رخ دهند و در بعضی موارد حتی تشخیص داده نمی شوند.عفونت دریچه های قلبی نیز کم کم توسعه می یابند که در معاینه و سمع قلب میتوان به این بروز این بیماری مشکوک شد.

در برخی موارد دیگر علائم به سرعت توسعه می یابند و در عرض چند روز سبب بروز علاوم می شوند و سرعت توسعه بیماری به نوع باکتری و قارچ که موجب عفونت شده اند بستگی دارد.برخی از باکتریهای بیماریزا مهاجم تر از سایر باکتری ها می باشند.

تظاهرات بالینی

تقریبا همه بیماران مبتلا به آندوکاردیت سوفل قلبی دارند تب، بزرگی طحال، پتشی، نارسائی قلب، آنمی، خون در ادرار، بزرگی کبد، نشانه های عصبی ودرد مفاصل، ضایعات دندانی دیده می شود.

سیر بالینی به بیماریزائی میکرواورگانیسم و مقاومت میزبان بستگی دارد. در بعضی موارد شروع بیماری بی سروصدا وگمراه کننده است. تب طول کشیده، بی اشتهائی، از دست دادن وزن، عرق شبانه، بیحالی و درد های عضلانی.

ندول های کوچک و دردناک ( گره اولسر ) ممکن است در نرمه انگشتان دست و پا دیده شو. ماکول های نامنظم ، قرمز یا بنفش ، مسطح و بدون درد (ضایعات جین وی Janeway Lesions ))ممکن است در کف دست ها ، انگشتان ، روی دست ها ، کف پا و انگشتان پا ایجاد شود. خونریزی هایی که در مرکز کم رنگ هستند (نقاط راث) که به دلیل آمبولی ایجاد می شوند ممکن است در فوندوس چشم ها مشاهده شود. خونریزی خطی (خطوط قرمز- قهوه ای) ممکن است در بستر ناخن های دست یا پا مشاهده شود. پتشی در ملتحمه چشم و مخاط احتمالأ دیده خواهد شد. بزرگی قلب( کاردیومگالی) ، نارسایی قلبی ، تاکی کاردی و اسپلنومگال نیز ممکن است دیده شود.تظاهرات مربوط به سیستم اعصاب مرکزی مانند سردرد ،ایسکمی موقت یا گذرا مغزی و سکته مغزی نیز ممکن است بروز نماید. ممکن است علایم بیماری به شکل آمبولی ظاهر شود، آمبولی ممکن است در هر زمانی اتفاق بیفتد و هر کدام از ارگان ها را درگیر کند و نتایج مربوط به خود را برای بیمار بوجود آورد.تظاهرات ناشی از آمبولی یا ایمنی ، ندول های اسلر Osler Nodes گره های دردناک درون پوست به ابعاد نخود در کف دست وپا ، ضایعات هموراژیک ریز وباریک Splinter Haemorrhage در زیر ناخن ها بوجود آید.

تشخیص

انجام کشت خون 3 الی 5 مرتبه در محیط های هوازی وغیر هوازی. کشت خون در 85 -90 درصد مثبت می شود. چنانچه بیمار قبلا آنتی بیوتیک مصرف کرده آزمایشگاه باید مطلع شود تا کشت خون به روش ویژه انجام شود .

پیشگیری آندوکاردیت عفونی

بهداشت دهان ودندان ، رعایت نکات بهداشتی از نظر مصرف لبنیات پاستوریزه ، ضد عفونی سبزی های خوراکی ، برای تمام عفونت های ناشی از باکتری درمان مناسب انجام گیرد ، برای تمام اعمال جراحی که ممکن است باعث باکتریمی گذرا شوند باید آنتی بیوتیک مناسب تجویز شود .دوز داروئی پیشگیری کننده برای بیماری های ساختمانی قلب واقدامات دندانی وسایر موارد متفاوت است.

درمان

در موارد مشکوک به آندوکاردیت عفونی بعد از 5-6 کشت خون باید فورا آنتی بیوتیک شروع شود .تاخیر دردرمان به پیشرفت ضایعات آندوکارد وعوارض شدید منجر می شود، مشاوره با متخصص قلب ومتخصص عفونی باید انجام شود. معولا درمان به مدت 4-6 هفته انجام می گردد .

پس از آنتی بیوگرام آنتی بیوتیک مناسب جایگزین می شود . تا 2 ماه پس از پایان دوره درمان باید تحت نظر متخصص قلب وعفونی باشد کاتتریسم قلب وهر نوع جراحی غیر فوری باید تا 6 ماه به تعویق افتد. وقتی علیرغم درمان طبی با شکست مواجه شود مداخله جراحی ضرورت دارد

پیشگیری

در صورت مصرف داروهای مخدر تزریقی :

خطر ابتلا به اندو کاردیت عفونی می تواند با استفاده از یک سوزن تمیز و سایر تجهیزاتی که الوده نباشند کاهش یابد.

بهداشت دهان و دندان:

بهداشت دهان و دندان نیز مهم می باشد در هر صورت باید از هر گونه عاملی که موجب افزایش خطر ابتلا به اندوکاردیت عفونی می شود جلوگیری کرد و باید از بیماری هایی چون ابسه دندان یا بیماری لثه نیز جلوگیری کرد و در صورتی که درمان نشود مشکلات دهان و دندان را افزایش می دهد و به دنبال ان باکتری ها وارد جریان خون می شوند.

در صورتی که از روش های جراحی و دندان پزشکی استفاده کنید:

تا اوایل سال2008 علم پزشکی به افراد مبتلا به اندوکاردیت عفونی توصیه می کرد قبل از درمان هایی مانند:دندانپزشکی ,اندوسکوپی(معده) ,سیستوسکوپی(مثانه) که یک دوره کوتاه انتی بیوتیک مصرف کنند که در نتیجه سبب می شود که بسیاری از باکتری ها وارد جریان خون نشوند و بتواند باکتری هایی را که می توانند بر روی دریچه قلب تاثیر بگذارند را از بین ببردو از بیماری اندو کاردیت جلوگیری کند

منبع : وزارت بهداشت