" خانم‌ها سالانه 2 کیلوگرم رژلب می‌خورند" «رژلب می‌تواند یائسگی زودرس بیاورد» «رد پای رژلب در عوامل زمینه‌ساز ابتلا به سرطان دهانه رحم» و خبرهایی از این قبیل شاید در وهله اول برایتان جالب یا خنده‌دار باشد و با خود بگویید واقعا؟ اما وقتی کمی تامل کنید، این موضوع چندان هم خنده‌دار نیست. تحقیقات بسیاری روی این ماده آرایشی پرطرفدار انجام شده و در تمام آنها حتی مارک‌های بسیار معروف آرایشی متهم شده‌اند که محصولاتشان حاوی فلزات سنگینی مثل سرب، رنگ‌های مصنوعی، سیلیکون، آلومینیوم، اسانس، BHT و پارابن هستند که می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به سرطان و امراض دیگر در بدن شود. موضوع پرونده «پوست، مو و زیبایی» این هفته را دنبال كنید.
آیا استفاده از رژلب برای سلامت مضر است؟
رژلب غیر از سرب، حاوی ترکیب‌هایی مثل آهن، پلی‌اتیلن و تیتانیوم است که به دنبال بلع احتمال ابتلا به سرطان پستان و ریه را افزایش می‌دهد. خود سرب هم می‌تواند عامل ناباروری، کم‌خونی و عقب‌ماندگی ذهنی در جنین یا ابتلا به سرطان باشد. در واقع استفاده از رژلب به‌‌دلیل موادی كه دارد، در كنار دیگر علل زمینه‌ساز این بیماری‌ها می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به آنها كند.
تمام رژلب‌ها حاوی فلزات سنگین هستند؟
نتایج تحقیقی که اخیرا دانشگاه کالیفرنیا روی 8 برند مشهور تولید‌کننده رژلب انجام شده، نشان داد 9 فلز سنگین سمی در بیشتر این رژها وجود دارد؛ از جمله کروم، منیزیم، کاستیوم و سرب.
مگر رژلب از چه موادی تشکیل شده است؟
60 درصد حجم رژلب را موم و روغن تشکیل داده است که مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند. برخی از رژلب‌ها حاوی موم عسل یا روغن‌های گیاهی مرغوب یا کره کاکائو هستند و به همین دلیل قیمت آنها نیز بالاتر است اما برخی دیگر حاوی روغن کرچک و لانولین هستند که چربی گوسفند است و با توجه به اینکه در برخی نقاط برای پیشگیری از بروز امراض پوستی و کک در گوسفندان آنها را از حوضچه‌های آفت کش عبور می‌دهند، امکان اینکه چربی آنها هم آلوده به این سموم باشد، بالاست و می‌تواند مشکل ایجاد کند.
باقی حجم رژلب را الکل تشکیل می‌دهد که حلال روغن است. به علاوه اسانس، رنگ و مواد نگهدارنده که از فساد رژ پیشگیری می‌کنند هم ممکن است مشکل‌ساز شوند.
رژلب عامل بیماری است یا ناقل بیماری؟
به تازگی کمپینی در فرانسه به نام Jo’s Cervical Cancer Trust با توجیه این مسئله که رژلب عامل ابتلا به بسیاری از امراض از جمله بلوغ زودرس در نوجوانان و یائسگی زودرس و ابتلا به سرطان دهانه رحم در خانم‌هاست، راه افتاده. این کمپین از تمام اعضای خود خواسته عکسی در حال پاک کردن رژلب از خود بگیرند و این سلفی‌ها را برای دوستانشان روی شبکه‌های اجتماعی بفرستند و از آنها دعوت کنند استفاده از رژلب را برای حفظ سلامت خود کنار بگذارند. حتما شما هم این عكس‌ها را در شبكه‌های مجازی دیده‌اید و اخبار آن را دنبال می‌كنید. این خبر را بهانه‌ای قرار دادیم تا با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست، رئیس مرکز تحقیقات پوست وسلول‌های بنیادی صحبت کنیم و از واقعیت‌های این وسیله آرایشی پرطرفدار بپرسیم.
چرا این ترکیب‌های سمی در رژلب‌ها وجود دارد؟
رنگ رژلب را از ترکیب‌های ذغال‌سنگ یا ترکیب‌های رودخانه‌ای می‌گیرند. ترکیب‌های ذغال سنگ می‌تواند مشکلات پوستی ایجاد کند و باعث سوزش شود. کارمین ماده سمی دیگری است که در رژلب وجود دارد و متاسفانه از جوشاندن نوعی سوسک که آن هم برای رنگ رژلب استفاده می‌شود، به دست می‌آید و عامل اصلی ناراحتی‌های پوستی و حساسیت‌‌هاست. ترکیب‌های دریاچه‌ای نیز از واکنش جلبک‌ها و سنگ‌ها به‌وجود می‌آید و به‌عنوان رنگ در رژلب استفاده می‌شود و ترکیبی بسیار سمی است. اسانس‌ها نیز می‌تواند عامل خشکی و ترک‌خوردگی لب‌ها باشد.
پس به این ترتیب هر چه رنگ یک رژ غلیظ تر باشد، میزان سمیت آن بالاتر است؟
بله، رژلب‌های قرمز‌تر سرب بیشتری دارند و ترکیب‌های فلزات سنگین در آنها بیشتر است. این موضوع با ماندگاری بیشتر این وسیله آرایشی هم ارتباط مستقیم دارد.
رژلب‌های حجم‌دهنده یا 24 ساعته یا اکلیل‌دار چطور؟
بهتر است رژلب‌هایی تهیه کنید که ماندگاری طولانی ندارند و با شوینده به سادگی پاک می‌شوند. ترکیب‌های اکلیل‌دار یا رژهای 24 ساعته ترکیب‌های افزودنی بیشتر و مسلما میزان سمیت بالاتری دارند. حین خرید، حتما رژلب خوب تهیه کنید و مدت زمانی که رژ روی لب می‌ماند، تا جای ممکن کوتاه کنید.
آیا مایع یا جامد بودن رژلب نیز ملاک مهمی در انتخاب آن است؟
مایع یا جامد بودن رژلب به حلالی بستگی دارد که درون آن است. رژلب‌های مایع، خشکی لب را بیشتر می‌کنند چون الکل بیشتری دارد. هر چه درصد موم و روغن رژ بیشتر باشد، به شرطی که موم مناسب انتخاب شده باشد، بهتر است و لب را نرم‌تر می‌کند.
رژلب‌های گیاهی چطور؟
این نوع رژلب‌ها تنوع رنگ کمتری دارند، دوامشان کمتر است و تقریبا بدون سرب و فلزات سنگین هستند.
چه بیماری‌هایی ممکن است با رژلب منتقل شود؟
برخی بیماری‌های عفونی و ویروسی مثل تبخال یا مشكلاتی مثل آلرژی به رژلب. به همین دلیل به خانم‌ها توصیه می‌کنیم حتما موقع خرید، رژهای مخصوص تست موجود را روی دستشان امتحان کنند و هرگز آن را به لب نزنند زیرا ویروس تبخال از ویروس‌هایی است که به راحتی منتقل می‌شود. هرگز از رژلب مشترک استفاده نکنند و حتی در آرایشگاه اجازه ندهند آرایشگر از قلموی رژ مشترک برایشان استفاده کند. بهترین کار این است که رژ را همراه خود ببرند. در واقع قصد از راه افتادن این كمپین‌ها یا توصیه‌های پزشكان هم مقابله یا لااقل كاهش درصد ابتلا به بیماری‌های ناشی از رژلب است. با رعایت نكته‌های ریز اینچنینی اگر یك درصد هم از بیماری فاصله بگیرید، به موفقیت رسیده‌اید.
حساسیت به رژلب با چه علائمی بروز می‌كند و برای آن درمان چه‌کار کنیم؟
پوسته‌پوسته شدن و خارش و سوزش لب نشانه حساسیت به رژلب است. اگر لب زخم شد، حتما باید از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد تا زردزخم پیش نیاید. در عین حال باید از کرم‌های SPFدار استفاده کنید و لب را مرطوب نگه‌دارید و در این مدت از رژلب استفاده نکنید تا مشکل کامل برطرف شود. بعد از آن هم باید در انتخاب رژلب دقت کرد.
نقش سرب در بلوغ زودرس دختران
به گزارش سایت هلث‌دی نوولز تحقیقات پژوهشگران انجمن ملی سلامت کودکان امریکا روی 700 دختر جوان 6 تا 11 ساله نشان داد کودکانی که بیش از دیگران در معرض سرب هستند و میزان سرب موجود در بدنشان بیش از 5 میکروگرم در دسی‌لیتر خون است، 75 درصد بیشتر در معرض بلوغ زودرس هستند. این میزان وقتی مقدار کادمیوم در بدن بالا رود، بیشتر هم می‌شود و می‌تواند به کلیه، ریه و استخوان‌ها صدمه بزند و زمینه‌ساز سرطان باشد.
رژلب، آلرژی و تبخال
- خانم‌هایی که پوست حساسی دارند باید روی ترکیب‌های رژ لب را بخوانند تا حاوی ائوزین نباشد. بیشتر رژ لب‌ها حاوی این ترکیب شیمیایی هستند که رنگ قرمز ایجاد می‌کند و به‌طور شایعی عامل حساسیت است. اگر خانمی دچار حساسیت و پوسته پوسته شدن لب و قرمزی و خارش شد، باید بلافاصله استفاده از رژ لب خود را کنار بگذارد و بعد از بهبود، رژ لب دیگری که حاوی این ترکیب نیست، استفاده کند.
- هرگز برای تست رژ لب آن را روی لب نزنید چون از این طریق ممکن است برخی بیماری‌های عفونی مثل تبخال و زگیل منتقل شود. هرگز اجازه ندهید كسی رژ لب شما را استفاده كند. خودتان هم به این وسیله آرایشی مثل یك وسیله بهداشتی مثل مسواك و شانه كه شخصی‌اند، نگاه كنید.
- هنگام خرید به تاریخ مصرف روی رژ لب دقت کنید. بیشتر کالاهای آرایشی در ایران تایید وزارت بهداشت را با برچسب شبنم دارند که با ارسال کد درج شده روی آن می‌توانید از تاریخ تولید کالا باخبر شوید اما اگر تاریخی درج نشده، سعی کنید بعد از باز کردن و استفاده بیش از 6 ماه تا یک سال رژ لب را نگه‌ندارید. رژ لب را در دمای اتاق و در درجه حرارت 2 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید و آن را در معرض گرما یا نور خورشید قرار ندهید.
مواد آرایشی و مسمومیت کودکان با سرب
مسمومیت با سرب در کودکان مشکلی جهانی است که عوارضی مانند عقب‌ماندگی ذهنی و تاخیر رشد جسمانی را به دنبال دارد. در گذشته تماس با مواد رنگی که در نقاشی ساختمان‌ها به کار می‌رفت، عامل اصلی مسمومیت با سرب بود اما امروزه گرچه میزان سرب موجود در رنگ‌ها کاهش یافته اما مسمومیت ناشی از سرب با باتری‌های ساعتی که در اسباب‌بازی‌ها استفاده می‌شود، بتونه دور شیشه پنجره‌ها، سیمان، مواد آرایشی و جواهرات و بنزین و بخار بنزین جایگزین شده است. کودکان قد کوتاه‌تری دارند و سرب چون سنگین است، پایین می‌آید و کودکان بیشتر در معرض آن قرار می‌گیرند. همچنین کودکان همه چیز را به دهان می‌برند و احتمال اینکه همراه گرد و غبار و رنگ روی وسایل سرب بخورند، بسیار زیاد است. سرعت رشد کودکان بالاتر است و در نتیجه سرب سریع‌تر جذب استخوان‌ها و ارگان‌ها می‌شود. متاسفانه تمام مواد آرایشی، رنگی و روغنی که روی صورت بعضی بچه‌ها استفاده می‌شود، هرچند استاندارد باشند، آلوده به فلزات سنگین است و این مواد نه تنها باعث انتقال عفونت و گل‌مژه می‌شوند، بلکه در درازمدت نیز آسیب‌زننده‌اند. در سال 1991 تحقیقی در آمریکا انجام شد و مشخص شد از هر 11 کودک یک نفر به مسمومیت با سرب مبتلا است.
با اینكه همه می‌دانند باید تا می‌توان امكان تماس با سرب را كم كرد اما می‌بینیم والدین اجازه می‌دهند بچه‌ها رژلب بزنند و آن را تفریحی بی‌خطر می‌دانند. خواب‌آلودگی، نداشتن تعادل، افزایش فعالیت یا تاخیر رشد، افزایش فشار داخل جمجمه و کما از علائم مسمومیت با سرب است که بعد از تشخیص درمان دارد. توصیه می‌شود برای پیشگیری اسباب‌بازی‌های پلاستیکی و باتری‌ها را از دسترس کودکان دور نگه‌دارید و اجازه ندهید آنها را به دهان ببرند و هرگز برای بچه‌ها مواد آرایشی را مجاز ندانید حتی اگر برای گرفتن عكس یا تفریح كودكانه باشد. جایگزین كردن رول‌های رژلب‌مانند موجود در داروخانه‌ها كه حاوی مواد چرب‌كننده و بی‌ضرر لب هستند، می‌تواند جایگزین خوبی برای بچه‌ها باشد. اگر یكبار اجازه این تجربه جالب را به بچه‌ها بدهید، خواهان تكرار آن هستند پس به‌خاطر سلامت خودشان، به آنها قاطعانه نه بگویید.
موقع خرید رژلب به چه نکته‌هایی توجه کنیم؟
نتایج تحقیقات ثابت‌کرده فقط توجه به مارک و قیمت مهم نیست. حتی مارک‌های خیلی معروف رژلب نیز به سرب و فلزات سنگین آلوده هستند و برعکس برخی از مارک‌های ارزان‌تر درصد آلودگی‌شان به فلزات سنگین کمتر است. بهتر است هنگام انتخاب رژلب یا هر وسیله آرایشی دیگر برند‌هایی را تهیه کنید که مطمئن هستید حداقل حاوی فلزات سنگین نیستند چون این مواد صدمه‌های درازمدت جبران‌ناپذیری به بدن می‌زنند. برخی رژلب‌ها SPF دارند و بهتر است که از این نوع رژلب‌ها استفاده کنید. مخصوصا خانم‌هایی که در معرض نور رایانه هستند، بهتر است از رژلب‌های براق و برق لب کمتر استفاده کنند زیرا برق لب خود جذب اشعه ماورای بنفش را بالا می‌برد.
**برخی خانم‌ها از روغن بچه یا وازلین یا ویتامینA+D استفاده می‌کنند اما این مواد جلوی زیان‌های نور خورشید را نمی‌گیرد و بهتر است از برق‌لب‌های SPFدار استفاده کنند.