یکی از مشکلات عمده نوجوانان و جوانان، نداشتن تمرکز هنگام مطالعه است. چنانچه تمرکز افراد به هم بریزد حتی با وجود مطالعه در زمان های طولانی، بازهم نمی توانند نتیجه مطلوب را به دست بیاورند.عوامل بیرونی و درونی باعث ایجاد حواسپرتی در فرد می‌شود و نهایتا تمرکز او را از بین می‌برد.
افکار، غم، ناراحتی، گرسنگی، تشنگی، نگرانی، ترس، خشم، شادی و مواردی از این قبیل جزو عوامل درونی حواسپرتی هستند و سر و صدای محیط، تلفن همراه، تلویزیون و دیگر لوازم صوتی، نور شدید یا ضعیف و ازدحام جزو عوامل بیرونی است که ایجاد حواسپرتی می‌کند.
عوامل بیرونی را راحت‌تر می‌توان کنترل کرد و برای افزایش تمرکز بهتر است ابتدا عوامل حواس پرتی به حداقل برسد.
این تکنیک‌ها برای افزایش تمرکز در حین مطالعه توصیه می‌شود:
- یادداشت‌برداری و نکته‌برداری
این روش کمک می‌کند مطالب مهم تر و عناوین کلی‌تر از سوی فرد دوباره‌نویسی شود و برای مرور، دسترسی بهتری به نکات داشته باشد.
بسیاری از افکار، مانع تمرکز ما می‌شود. توصیه می‌شود فرد، افکار مزاحم تکرار شونده خود را یادداشت کند. سپس برای این افکار و پرداختن به آنها زمان در نظر بگیرد. یعنی در طول روز زمان مشخصی را در نظر داشته باشند که به این افکار نیز بپردازند و این روش باعث می‌شود کنترل افکار در اختیارش قرار گیرد.
زمان مطالعه با توجه به کارهای ضروری و غیرضروری تعیین می‌شود و بهتر است فرد در فواصل بین مطالعه به استراحت نیز بپردازد.
مکان مطالعه بهتر است از قبل تعیین شود تا حالتی را در فرد ایجاد کند که بداند آن مکان فقط مختص به مطالعه بوده و بهتر است آنجا به هم ریخته و آشفته نباشد و از نورکافی برخوردار باشد.
ذهن انسان این توانایی را دارد که در یک زمان به چند مطلب مختلف فکر کند. بنابراین برای افزایش تمرکز لازم است سریع‌خوانی صورت بگیرد تا ذهن فرصت پرداختن به چند مساله را نداشته باشد.
لازم است فرد بارها به خود متذکر شود که الان زمان مطالعه است و قرار نیست به مطلب دیگری فکر کند. جمله‌های اینچنینی می‌تواند بارها از سوی فرد تکرار شود.
با ارائه اطلاعات کافی درباره مطلبی که فرد مطالعه می‌کند و کاربرد آن می‌تواند در وی ایجاد انگیزه کند و او را به سوی تمرکز سوق دهد.
فرد ابتدا به صورت اجمالی مطلب را می‌خواند و با این کار درک اولیه از مطلب پیدا می‌کند و سپس شروع به خواندن جزئیات می‌کند.
بهتر است مطالب سخت و دشوار در زمانی خوانده شود که فرد در اوج انرژی است.
این روش ذهن فرد را درگیر تمرکز بیشتر و دقت کردن و پیدا کردن مطالب مهم و از حواسپرتی جلوگیری می‌کند.
- استفاده از راهنما و ابزار
به‌عنوان مثال استفاده از مداد یا انگشت هنگام مطالعه می‌تواند تمرکز را افزایش دهد و به نوعی ذهن به سوی نگاه کردن و توجه کردن به مطلب مورد‌نظر هدایت می‌شود.