چرا آفت مي‌زنيم؟ محرکش چيست؟ درمانش چيست؟
بسياري از مراجعان به دندان‌پزشکي، ادعا مي‌کنند که بعد از مراجعه به دندان‌پزشک و انجام کار دندان‌پزشکي دهانشان آفت زده است. برخي از آنها وسايل و ابزارآلات آلوده را دليل بروز آفت مي‌دانند، در حالي که بروز آفت بعد از درمان‌هاي دندان‌پزشکي هيچ ربطي به آلوده بودن يا نبودن وسايل ندارد و علل متفاوت است.
آفت‌ها زخم‌هاي کوچکي از 2-1 ميلي‌متر تا 1 سانتي‌متر هستند که رنگ زرد يا سفيد با حاشيه‌اي قرمز رنگ دارند. آفت 3 نوع مينور، ماژور و هرپتيک دارد. شيوع آفت خيلي بالاست به طوري که گفته مي‌شود 20-15درصد مردم در سرتاسر دنيا به شايع‌ترين نوع آفت (يعني آفت مينور) مبتلا مي‌شوند.
چرا آفت مي‌زنيم؟
تا به حال علت مشخصي براي آفت دهاني مشخص نشده است. در مجموع مي‌توان گفت در افراد مختلف علت‌هاي متفاوتي مي‌تواند زخم‌هايي از نوع آفت ايجاد کند؛ ژنتيک، تغذيه و واکنش‌هاي غيرطبيعي دستگاه ايمني به‌طور کلي زمينه‌هاي بروز آفت را فراهم مي‌کنند. آلرژي به موادغذايي و برخي دارو‌ها مي‌تواند علت برخي آفت‌هاي دهاني باشد. در بيماراني که شيمي‌درماني مي‌شوند هم بعد از دوره‌هاي درمان و افراد سيگاري بعد از ترک سيگار گاهي آفت‌هاي دهاني مشاهده مي‌شود.
محرک آفت چيست؟
استرس‌ها و تغييرات هورموني (مانند دوران بارداري يا دوره‌هاي ماهيانه) مي‌توانند آفت را تشديد کنند. موادغذايي مختلف مانند بادمجان، موز، کيوي، گردو، توت‌فرنگي، ادويه و… نيز مي‌توانند محرک بروز آفت باشند. گاز گرفتن قسمتي از گونه و زبان يا آسيب برنده يا کوفتگي زبان يا ناحيه‌اي دهان هم مي‌تواند به‌صورت زخم‌هاي آفتي خود را نشان دهد. به‌علاوه، تعدادي از مراجعان دندان‌پزشکي بعد از کار دندان‌پزشکي آفت مي‌زنند.
آفت بعد از کار روي دندان، علت‌هاي مختلفي مي‌تواند داشته باشد؛ از تحريک و کشش بافتي با وسايل دندان‌پزشکي و تروماتيزه شدن نواحي دهان گرفته تا حساسيت به موادي که داخل دهان استفاده شده است. استرس نيز عامل تشديد آفت است و چه بسا بيماران پراسترس که از درمان‌هاي دندان‌پزشکي وحشت دارند، حتي قبل از مراجعه به دندان‌پزششکي دچار آفت مي‌شوند.
نکته مهم اين است که در نظر داشته باشيم زخم‌هاي دهاني که بعد از مراجعه به دندان‌پزشکي به صورت آفت ممکن است ظاهر شود، عفونت و قارچ و… نيست. نقش ويروس‌ها هم در بروز آفت نشان داده نشده است. بروز آفت ربطي به استريل بودن يا نبودن وسايل دندان‌پزشکي يا خود درمان دندان‌پزشکي ندارد. اگر اين عارضه واقعا آفت باشد، ظرف 2 هفته معمولا برطرف مي‌شود. در صورتي که بعد از درمان دندان، زخم دهاني در مدت 2 هفته برطرف نشود، بايد به دندان‌پزشک مراجعه کرد و مشکل را با او درميان گذاشت. آفت‌ها مي‌توانند از علائم بيماري‌هاي عمومي بدن باشند. در بروز آفت‌هاي مکرر دهاني به همراه زخم‌هاي ناحيه تناسلي يا هرگونه علائم درگيري چشمي مراجعه سريع خيلي مهم است چون مجموع اين علائم مي‌تواند نشانگان بهجت را به عنوان يک گزينه تشخيصي مطرح کند اما به‌طورکلي آفت‌هاي عادي که در تعداد زيادي از افراد جامعه ديده مي‌شود، گذرا هستند و ذاتا خطري براي افراد ندارند.
درمان آفت چيست؟
امروزه علت عمده ايجاد آفت، عملکرد دستگاه ايمني است بنابراين براي آفت درمان مشخص و قطعي وجود ندارد. محلول‌هاي تجاري براي درمان آفت در بازار وجود دارند که البته بيشتر نقش تسکيني و کاهش درد يا حداکثر کاهش دوره آفت را دارند. دندان‌پزشکان به‌طور سنتي شربت آلومينيوم ام‌جي را به صورت دهانشويه براي ماسکه کردن آفت‌ها (گاهي در ترکيب با يک کورتون و شربت ديفن‌هيدرامين) پيشنهاد مي‌کنند. کورتون‌ها مانند پمادهاي تريامسينولون که با اسم‌هاي تجاري مختلف براي درمان آفت به بازار عرضه شده‌اند هم تا اندازه‌اي مخصوصا در شروع آفت، در کاهش درد و دوره بيماري موثرند. با وجود همه درمان‌ها، آفت‌ها معمولا با پايان دوره‌شان خود‌به‌خود برطرف مي‌شوند حتي اگر درمان نشوند.
منبع :وزارت بهداشت