همزمانی بروز بیماری آنفلونزای H1N1 در ایران با ماجراجویی تازه یکی از بیماران مبتلا به بیماری آفلونزا در آمریکا من را بر آن داشت تا بطور خلاصه به این دو موضوع روز بپردازم و ضمن بیان دلایل بروز آنها به راه حل های موجود نیز نظری بیاندازم.

آنفلونزای H1N1 زیر رده ویروس آنفلونزای آ می باشد و یکی از شایعترین علت آنفلونزا در انسان از سال ۲۰۰۹ به بعد محسوب می گردد.این ویروس از دسته «اورتومیکسو ویروس ها »است که به انواع مختلفی نظیر« اچ وان ان وان »و «اچ تو ان » تو و سویه های دیگر طبقه بندی می شوند.

برخی از سویه های آنفلونزای اچ وان ان وان در انسان‌ها بشکل آندمیک وجود دارند و درابعاد کوچکی موجب بروز بیماری شبه آنفلونزا و همچنین باعث شیوع آنفلونزای فصلی نیز می شوند. دیگر سویه های این نوع آنفلونزا در خوکها بشکل آندمیک دیده می شود و بدین جهت آنرا« آنفلونزای خوکی» نیز می نامند و سویه هایی از آن نیز در پرندگان بنام«آنفلونزای پرندگان » معروف است.

در سال ۲۰۰۹ میلادی سازمان بهداشت چهانی سویه ای جدید از آنفلونزای اچ وان ان وان خوکی را به عنوان یک پاندمی معرفی نمود و به اختصار آنرا آنفلونزای خوکی نام نهاد.این ویروس در سال ۲۰۱۰ میلادی منجر به مرگ حدود ۱۷۰۰۰ نفر در سطح جهان شد.

•  ویروس آنفلونزای خوکی

 در میان جمعیت خوک ها شایع است ولی انتقال این ویروس از خوک به انسان شایع نمی باشد و همیشه منجر به آنفلونزای انسانی نمی شود و اغلب باعث تولید آنتی بادی در خون می گردد. اگر انتقال بیماری به انسان صورت گیرد آنرا فرم زونوتیک آنفونزای خوکی یا ویروس واریانت می نامند. افرادی که در معرض تماس با خوک می باشند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.این سویه ها بندرت باعث انتقال از انسان به انسان می شوند.

• علائم این بیماری بسیار شبیه به آنفلونزای فصلی است که با ظهور علائمی همچون لرز، تب، گلو درد، درد عضلانی، سر درد شدید، سرفه، ضعف و احساس کسالت عمومی همراه است.
• مدت زمان مورد نیاز برای جدا سازی و پیشگیری از سرایت بیماری پنج روز پیشنهاد شده. ولی بطور اختصاصی دوره زمانی قابل سرایت این بیماری از یک روز قبل از بروز هر نوع علائمی شروع و تا هفت روز بعد از آن می تواند ادامه داشته باشد.
• در کودکان این دوره را باید حدود ده روز در نظر گرفت. یک نکته با اهمیت در این بیماری مراقبت از زنان باردار است که بروز بیماری در آنها می تواند منجر به بروز عواقب مخرب و ناخوشایندی در جنین بشود و از این رو مرکزکنترل بیماری ها توصیه نموده بانوانی که قصد بارداری دارند، بهتر است خود را بر علیه آنفلونزا واکسینه نمایند.

«آنفلونزای خوکی» می تواند عوارض متعددی به همراه داشته باشد. یکی از آنها موارد پنومونی است که با افزایش ناگهانی درجه حرارت بدن در بیمار مبتلا به آنفلونزا باید آنرا مد نظر قرار داد. تشدید بیماری دیابت و یا آسم در بیماران مبتلا به آنفلونزا از دیگر عوارض آن به حساب می آیند.

برای فرایند درمان توجه به استراحت کافی، تغذیه مناسب، مایع درمانی به اندازه و جدا سازی بیمار در طی دوران مسری بودن ضروری است و برخی داروهای پیشنهادی ضد ویروسی نیز در درمان این بیماری در صورت نیاز مفید واقع می شوند که عبارتند از:

Oseltamivir (Tamiflu), peramivir (Rapivab), and zanamivir (Relenza)

• از نکات مهم درمان در این بیماری عدم استفاده از آسپرین در شیر خواران زیر هیجده ماه است که می تواند باعث بروز سندرم ری شود. برای پیشگیری می توان از همان واکسنهای فصلی آنفلونزا که در این موارد نیز موثر هستند، استفاده نمود. این واکسن ها یا بشکل تزریقی و یا به شکل اسپری بینی روانه بازار مصرف می گردند.

شیوع دوباره بیماری آنفلونزای خوکی و گسترش آن می تواند ناشی از عدم رعایت بهداشت و نکات ایمنی مرتبط با پیشگیری و جلوگیری از سرایت بیماری در اجتماع باشد.

• آفلونزا

بیماری دوم یعنی آفلونزا ترکیبی از بیماری های سیکو سوشیال یا روانی اجتماعی است که محصول نظام کاپیتالیسم بی درو پیکری است که در برخی از جوامع انگلیسی زبان در حال افزایش و شناسایی بیش از پیش موارد ابتلا می باشد. آفلونزا بیماری مصرف گرایی بیش از حد است بنحوی که بیشتر طبقات متوسط و گروههای سنی نوجوانان و جوانان را درگیر می کند.

«آفلونزا لغتی هم آوا با انفلونزا» است وحاصل ترکیب لغات« Affection و Influenza » می باشد و عبارتی است که در بحران بروز مصرف گرایی در جوامع مورد استفاده قرار گرفت.

• بر طبق تعریف، آفلونزا را بیماری مسری و دردناکی توصیف می کنند که از طریق اجتماع منتقل می شود و با بروز علائمی نظیر اضطراب، بدهی مالی و اتلاف سرمایه ظاهر می گردد. در واقع فرد مبتلا دچار عدم توانایی در درک تبعات اعمال خود می شود و دلایل آن را حرص و طمع وی در دستیابی به امتیازات مالی بیشتر و بیشتر می دانند.

مورد معروف مبتلا به این بیماری فردی است بنام «اتان کوچ» یک روانپزشک بریتانیایی بنام اولیویر جیمز ارتباط معناداری مابین بروز آفلونزا و نابرابری های مادی در اجتماع را بررسی کرد. بر طبق تجربیات وی هر چه نابرابری و بی عدالتی در جامعه ای بیشتر شود، میزان ناخشنودی شهروندان افزایش می یابد.

در سال ۲۰۰۸ جیمز میزان بالای شیوع بیماری های ذهنی را ناشی ازتلاش های بی وقفه افراد برای دستیابی به ثروت بیشتر در جوامع مصرف گرا دانست. او شیوع هر نوع دیسترس روحی و نابرابری در درآمدها را مرتبط بهم دانست و عنوان نمود که ملت‌هایی که به زبان انگلیسی تکلم می کنند، تقریبآ دو برابر بیشتر از سایرملل اروپایی و ژاپن مبتلا به دیسترس های روحی می شوند.

• جیمز دلیل شیوع بیشتر این بیماری در کشور هایی که به زبان انگلیسی تکلم می کنند را به دلیل ارزش گذاری نامتناسب بیش از حد بر روی مفاهیمی همچون پول، تملک، ظاهر فیزیکی و اجتماعی افراد و شهرت بیان نمود.

شیوع دوباره بیماری آنفلونزای خوکی می تواند شاهدی از عدم توجه کافی و وافی به مقوله طب عمومی و سطح اول ارائه خدمات مراقبت بهداشتی و درمانی محسوب گردد، بی توجهی فراوان به مبحث طب عمومی که با جهت گیری های عمدتآ تخصص محور و نه عدالت محور و نه آینده نگر روبرو است. بنحوی که زمینه های بروز مشکلات بهداشتی و درمانی در کشور را فراهم تر کرده است.

در طرف دیگر آفلونزا ناشی از تاثیرات مخرب ظهور کاپیتالیسم افسار گسیخته ای بر روح و روان و اجتماع است که در آن سرمایه دارانی متولد شده اند بی نام و نشان، عجیب و غریب که سرمایه های آنان نه بدنبال سرمایه گذاری اقتصادی آنها است، نه حاصل نو آوری، نه حاصل دانش برتر آنان، نه نتیجه کارو تلاش و کارآفرینی بیشتر آنان است.

به گونه ای که یکی از نمادهای تبلور ثروت های باد آورده، ویراژ خودرو های میلیاردی در متن جامعه است که سقف آرزو های بسیاری از جوانان مستعد کشور را از نابرابری های اقتصادی متلاشی می کند و درنهایت منجر به شروع مسابقه مصرف گرایی و جایگزینی ارزش های واقعی با مفاهیمی چون مصرف، بدهی، اتلاف سرمایه و اضطراب و تشویش و تلاش بی حد برای رسیدن به آرزوهایی بزرگ، دور، بی سقف، بی اندازه و ناگهانی می شوند.

• نتیجه این دو پدیده اشتباه از سویی طب عمومی به حاشیه رانده ای است که عدم توجه به آن نیاز های بهداشتی و درمانی جامعه را با مشکل جدی تری روبرو ساخته و نیروی انسانی شاغل در این بخش را منفعل کرده است و از سویی دیگرباعث بروز بیماری های اجتماعی نوظهوری شده است که شکاری بهتر از جوانان و نوجوانان برای خود نمی شناسند. بیماری هایی که حتی گاه نام آنها را نیز نمی شناسیم.

دکتر فرامرز رفیعی
عضو هیئت مدیره انجمن پزشکان عمومی ایران و مسئول کمیته آموزش و پژوهش انجمن