«برای اینکه از تشنگی روز بعد در هنگام روزه داری کاسته شود باید در فاصله افطار تا زمان خواب به مقدار کافی از نوشیدنی و میوه استفاده شده تا آب بدن تامین شود.برای اینکه عطش در طول روز نداشته باشیم باید از خوردن غذاهای گرم خشک که ادویه تند و تیز مانند فلفل دارند و همچنین غذاهای سرخ کردنی و پرچرب در وعده سحر پرهیز شود.»

برای کاهش تشنگی در طول روز در وعده سحر از خورش هایی استفاده کنند که موادی مانند آلو بخارا ،زرشک و تمرهندی به آن اضافه شده است.در وعده سحر از سبزی خام استفاده نکنند و گفت: سبزی خام ، تشنگی روز را زیاد می کند و سبزی پخته باید در وعده سحر مصرف شود؛ سبزی خام را در وعده افطار بخورید.

میوه های گرمسیری مانند موز و انبه، عطش را زیاد می کند، در فاصله افطار تا زمان خوابیدن می توان از فالوده خیار با سکنجبین، فالوده هندوانه با سکنجبین یا کاهو با سکنجبین استفاده کرد تا آب بدن در طول روز تامین شود.برای تشنه نشدن در طول روز می توان در وعده سحر به جای آب ، یک لیوان عرق کاسنی با شاه تره (نوعی سبزی سرشار از ویتامین ث ) یا بدون شاه تره، نوشید.

همچنین به افرادی که خیلی تشنه می شوند، توصیه می شود یک قاشق چایخوری تخم خرفه (دانه نوعی گیاه) را به عرق کاسنی اضافه کنند و آنهایی که زیاده از حد عطش دارند، می توانند تخم خرفه را شب در نعبلکی بگذارند و کمی دوغ به آن اضافه کنند، دوغ جذب تخم خرفه می شود و آن را به عرق کاسنی اضافه و مصرف کنند تا در طول روز اصلا تشنه نشوند.

**آداب خوابیدن در ماه رمضان از نگاه طب سنتی
بعد از سحر که غذای کامل خورده می شود حتما باید یکی دو ساعت بیدار ماند، در روایات و طب سنتی تاکید شده است خواب بین الطلوعین خوب نیست. اگر کسی خواست بخوابد ابتدا باید غذا از معده عبور کند تا بتواند استراحت کند.چون روزه داری طولانی است در طول روز یکی دو ساعت خواب منعی ندارد، اما خواب قبل از اذان ظهر خوب است اما قبل از اذان مغرب به هیچوجه نخوابید.

**وعده سحری از نگاه طب سنتی
بسیاری از مردم می گویند چون سحری اشتها نداریم پس بیدار نمی شویم ؛ این افراد اگر سحر هم بیدار شوند صرفا برای اقامه نماز صبح است درحالیکه صرف نظر از بهره مندی از فضائل معنوی ، طب سنتی بر خوردن سحری تاکید می کند.در ماه مبارک رمضان باید 17 ساعت از روز را بدون خوردن و آشامیدن سپری کنیم و علاوه بر آن فعالیت های روزمره هم انجام داد ، بنابراین برای تمدد قوا باید وعده سحری میل شود و اتفاقا توصیه می شود سحری باید یک غذای کامل باشد.

افرادی که در وعده سحری ، اشتها ندارند به دلیل رعایت نکردن آداب زمان افطار است. افطار باید سبک خورده شود ؛ خواب کافی داشته باشیم و تا 11 و نیم شب خوابید ، هرچقدر خواب مناسب و کافی باشد اشتهای غذای سحر را پیدا خواهیم کرد.حداقل نیم تا یک ساعت زودتر در سحر باید بیدار شد تا اشتهای میل کردن وعده سحر را داشت.

**متنوع خوری در زمان افطار ممنوع

امروزه در رابطه با افطار امروزه آداب غلطی باب شده است و سر سفره افطار از آش رشته ، شله زرد و حلیم و نان و پنیر و زولبیا و دیگر مواد غذایی یافت می شود و در فاصله کم شام هم خورده می شود.دستگاه گوارش در فصل تابستان کمترین میزان ظرفیت هضمی را دارد و هضم ضعیف است و بسیاری از غذاهای نامبرده شده ، غذای زمستانی است و اگر قرار شد در تابستان از این غذاها استفاده کنیم حداقل باید یک نوع استفاده کنیم تا معده بتواند آن غذا را هضم کند.

**افطار چگونه باز شود؟
معمولا توصیه این است که افطار را با یک استکان آب گرم و یک عدد خرما باز شود که این کار چند حسن دارد ، اول آنکه به خاطر گرسنگی طول روز ، مقداری صفرا در معده ریخته و حرارت معده زیاد شده و آب ولرم، حدت گرما را می شکند و دوم آنکه قند خرما زود جذب می شود و ولع پرخوری را کم می کند.از آب و شربت سرد برای باز کردن افطار به هیچ وجه نباید استفاده شود زیرا اینها موجب ضعف هضم و دستگاه گوارش می شوند.

افطار باید با شیر گرم و کمی عسل و خرما یا آب گرم و خرما یا شربت سکنجبین گرم باز شود این نوشیدنی های ولرم، حدت حرارت معده را کم می کنند.اگر قرار است از شعله زرد، فرنی یا شیربرنج استفاده شود باید به میزان کم مصرف کرد؛ مصرف دارچین و سیاه دانه همراه آنها به هضم این غذاها کمک می کند.کسانی که معده گرم و خشک دارند می توانند از سوپ جو با آلو بخارا و تمرهندی استفاده کنند تا حرارت معده آنان را کم کند، این مواد غذایی به کاهش عطش در طول روز کمک می کند. افطار باید سبک باشد و در تهیه نان و پنیر یا کتلت و شامی و شام سبک باشید.

 "دکتر محمود خدادوست "مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی