چه کسانی درخطرابتلا به کم خونی هستند؟

کم خونی بیماری شایعی است به طوری که گزارش شده که بیش از 3میلیون نفر درآمریکا دچارکم خونی هستند و این بیماری به گروه سنی ونژادی وجنس خاصی نیزمحدود نیست. هم زنان وهم مردان به کم خونی مبتلا می شوند ولی زنانی که دردوران بارداری هستند ، بیش از مردان در معرض ابتلا به کم خونی خواهند بود زیرا دردوران قاعدگی وهمچنین رشد به دنیا آمدن جنین خون زیادی از دست خواهند داد.درطول دوران بارداری، کم خونی به علت کمبود آهن وفولات و همچنین تغییردرغلظت خون به وجود می آید.درطول شش ماه نخست دوران باردای ،بخش مایع خون زنان (پلاسما) باسرعت بیشتری ازتعداد گویچۀ های سرخ افزایش می یابد که درنتیجه خون رقیق شده وازعدد هماتوکریت که نشان دهندۀ غلظت خون است ، کاسته می شود.درافرادسالمند ویا کودکان کمترازدوسال که دچاربیماری باشند نیزخطر ابتلا به کم خونی وجود دارد.عواملی که سبب افزایش ریسک ابتلا به کم خونی خواهدبود عبارتند از:غذاهای کم محتوی بدون موادمغذی مانند آهن، ویتامین ها وموادمعدنی ازدست دادن خون درطی جراحی ویا آسیب های ناشی ازتصادفات و...

*بیمارهای مزمن و یا شدید مانند بیماری کلیوی ،سرطان ، دیابت،آرتریت روماتوئید، ایدز،بیماری التهابی روده(کرون)،بیماری کبدی وبیماری تیروئید.

*عفونت های مزمن

*سابقه خانوادگی کم خونی های ارثی مانند کم خونی سلول داسی شکل ویا تالاسمی

((علائم ونشانه های کم خونی))

شایع ترین علامت کم خونی،خستگی (احساس ضعف وبی حالی) است.یافتن میزان کافی انرژی که بتوان به کمک آن فعالیت روزانۀ زندگی راانجام داد دشوار خواهد بود. سایرعلائم نشانه های کم خونی عبارتند از:

1- کوتاهی نفس

 2- گیجی وبی حالی

3- سردرد

4- سردی دست ها وپاها

5- پوست رنگ پریده

6- دردقفسۀ سینه

7- بی حسی دردست پاها

8- ضربان قلب سریع ونامنظم.

تمامی این علائم می تواند اتفاق بیفتد زیرا قلب باید بیشتر کارکند تا بتواند اکسیژين کافی رابه بدن برساند . دربرخی ازموارد کم خونی، ممکن است ضربان قلب نامنظم که به آن آریتمی می گویند نیز اتفاق بیفتد. درطول زمان ، این آریتمی به قلب آسیب می رساند وسبب بزرگ شدن و درنهایت نارسایی قلب خواهد شد.کم خونی، به علت نرسیدن خون کافی به سایر اعضا، به آنها نیزآسیب خواهد رساند. کم خونی ممکن است به دلیل بیماری ها ایجاد شودو همچنین می تواند بیماری ها را تشدید کند.برای نمونه ، گروهی ازدرمان های سرطان ممکن به مغزواستخوان که سازنده گویچۀ سرخ است آسیب برساند .این وضعیت سبب ضعف وناتوانی وپاسخ نامناسب به درمان دراین بیماران خواهدشد .بیماران دچارایدزنیزبه علت عفونت های ناشی ازبیماری ویا داروهایی  که  مصرف می کنند به کم خونی مبتلا می شوند.کم خونی، اثرات دیگری نیزدارد.افراد دچارکم خونی که خون زیادی را درطی یک تصادف ویا عمل جراحی ازدست داده اند به تزریق خون نیازخواهند داشت .افرادی که دچاربیماری زمینه ای کلیوی وکم خونی هستند ، بیشتر به مشکلات قلبی مبتلا خواهند شد.

((تشخیص کم خونی))

 تشخیص کم خونی با کمک سابقه خانوادگی وشخصی بیمار،معاینه بالینی وآزمایشات لازم صورت می گیرد.پزشک بااستفاده ازاطلاعات به دست آمده علت ،شدت ونوع درمان لازم راتعیین می کند.کم خونی خفیف تا متوسط ،دربسیاری ازموارد بدون علامت است .درواقع ،کم خونی دربسیاری ازاوقات دروضعیتی که انتظارنداریم وبه صورت غیرمترقبه ودرحالتی که مشغول بررسی بیماری دیگری هستیم،کشف می شود.

1- سابقه خانوادگی وپزشکی:

پزشک ازبیمارسوال هایی پیرامون علائم شایع کم خونی خواهد پرسید که ازجمله آنها احساس خستگی وضعف است .ازبیمار درموردبیماری ها ووضعیت سلامت عمومی که ممکن است سبب ایجاد کم خونی شود نیز پرسش می شود، تاریخچۀ داروهای مصرفی ، رژیم غذایی وهمچنین سابقه وجود افراد کم خون درخانواده ازدیگر پرسش هاست.

2- معاینه بالینی:

معاینه بالینی پزشک شامل گوش کردن ضربان قلب  برای شنیدن ضربان سریع ویا نامنظم، سمع ریه برای شنیدن صداهای اضافی ریوی و یا لمس شکم ازنظر اندازه گیری ابعاد طحال وکبد است .درصورت نیاز معاینۀ مقعد نیزصورت می گیرد.

3- تست های تشخیصی وسایر روش ها:

پزشک  ممکن است برای سنجش نوع وشدت کم خونی ازروش های پارکلینیک استفاده کند . معمولا ًنخستین آزمون تشخیصی آزمایش کامل خون (CBC)است.

بااستفاده ازCBC شمارش انواع رده های سلولی به دست می آید که عبارتند از :

سطح هموگلوبین طبیعی به طورمعمول ازg/dl 16-12 طبیعی محاسبه می شود.عدد پایین هموگلوبین نشان دهنده کم خونی است.

سطح هماتوکریت نشان دهنده میزانی است که خون ازگویچۀ سرخ تشکیل شده است. عدد طبیعی هموگلوبین از45-35 درصداست.درصدپایین هماتوکریت نشان دهندۀ کم خونی است.

عدد دامنه طبیعی سطح هموگلوبین وهماتوکریت ممکن است دربرخی گروهای نژادی خاص کمترباشد.

 (ادامه دارد)