نام ژنریک:   Doxepin (as Hcl)

اشكال دارويي:

Tablet: 10, 25mg

Capsule: 10, 25mg

موارد و مقدار مصرف :

افسردگي يا اضطراب

بزرگسالان: ابتدا 25 الي 75 ميلي گرم روزانه در دوزهاي منقسم مصرف مي‌شود. حداکثر مقدار مصرف 300 ميلي گرم روزانه است. اگر
دارو يک جا و تک دوز مصرف شود حداکثر مقدار مصرف 150 ميلي گرم روزانه است.

تنظيم دوز: در بيماران مسن، ناتوان، نوجوانان يا بيماراني که داروهاي ديگر بخصوص آنتي کولينرژيک ها را دريافت مي کنند دوز را کاهش دهيد.

موارد منع مصرف و احتياط:

موارد منع مصرف: حساسيت به دارو يا ساير داروهاي هم گروه يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون. گلوکوم زاويه باريک، احتباس ادراري، استفاده از مهارکننده هاي MAO در عرض 14 روز، بيماران در فاز حاد بهبودي از سکته قلبي.

موارد احتياط: داروهاي ضد افسردگي باعث افزايش تمايل به خودکشي در کودکان، نوجوانان و بالغين 18 الي 24 ساله مبتلا به افسردگي ماژور يا ساير اختلالات رواني مي شوند. طبق مطالعات ظاهراً در افراد بالاي 24 سال اين خطر افزايش يافته و بعد از 65 سالگي کاهش مي يابد. به همين جهت در 2-1 ماه اول درمان يا بعد از هر تغيير دوز، بيمار از نظر علائم و ميل به خودکشي بررسي شود. دوکسپين براي درمان افسردگي در نوجوانان تأييد شده است. بهتر است تجويز دارو در مقادير کم باشد.

دارو ممکن است باعث بدتر شدن سايکوز در بعضي بيماران يا شيفت به مانيا يا هيپومانيا شود. از مونوتراپي در بيماران دوقطبي پرهيز شود. بيماران با علائم افسردگي بايد از نظر اختلالات دوقطبي بررسي شوند. دوکسپين براي درمان اختلالات دوقطبي مورد تأييد FDA نيست.

اين دارو باعث عوارض آنتي کولينرژيک مي شود. در بيماران با کاهش حرکات دستگاه گوارش، ايلئوس پاراليتيک، احتباس ادراري، BPH، خشکي دهان و مشکلات بينايي با احتياط به کار رود. ميزان عوارض آنتي کولينرژيک وابسته به اثرات ضد افسردگي دارو مي‌باشد.

دارو مي‌تواند باعث افت فشار خون وضعيتي شود، ميزان اين عارضه نسبت به بقيه داروهاي ضد افسردگي متوسط است. در بيماران با بيماري قلبي-عروقي، عروق مغزي، هيپوولمي، يا مصرف همزمان داروهايي که باعث افت فشار خون يا براديکاردي مي‌شوند با احتياط استفاده شود.

دارو اثرات سداتيو داشته، لذا هنگام مصرف و انجام کارهايي که نياز به هوشياري بالا دارند احتياط شود. ميزان اثرات سداتيو نيز وابسته به اثر ضد افسردگي دارو مي‌باشد.

در بيماران قلبي- عروقي (سابقه سکته قلبي يا مغزي، تاکيکاردي يا اختلالات هدايتي) با احتياط استفاده شود.ميزان اين عوارض نسبت به بقيه ضد افسردگي‌ ها متوسط است.

در بيماران با سابقه تشنج، ضربه به سر، الکليسم يا مصرف ساير داروهايي که باعث کاهش آستانه تشنج مي‌شوند با احتياط به کار رود.

در موارد نارسايي کبدي، کليوي، پرکاري تيروييد نيز با احتياط استفاده شود.

فرآورده موضعي دارو تنها براي استفاده موضعي مي‌باشد(به جز چشم، واژن) با پانسمان بسته استفاده نشود. مصارف بالاي 8 روز ريسک درماتيت تماسي را افزايش مي‌دهد.بدنبال مصرف موضعي جذب بالايي داشته و سطوح پلاسمايي مشابه مصرف خوراکي ايجاد مي‌کند.

بيماران نبايد بخصوص در مصرف دوزهاي بالا براي طولاني مدت مصرف دارو را به طور ناگهاني قطع کنند.

قبل از درمان با الکتروشوک (ECT) بهتر است مصرف دارو قطع شود.

عوارض جانبی دارو:

اعصاب مرکزي: آژيتاسيون، آتاکسي، سرگيجه، عوارض خارج هرمي، توهم، سردرد، پارستزي، ضعف، تشنج.

قلبي ـ عروقي: آريتمي، تغييرات الکتروکارديوگرام، افت فشار خون وضعيتي، تاکيکاردي.

گوش، حلق و بيني و چشم: تاري ديد، وزوز گوش.

دستگاه گوارش: بي اشتهايي، يبوست، خشکي دهان، تهوع، استفراغ.

هماتولوژيک: سرکوب مغز استخوان، نوتروپني، ائوزينوفيلي.

پوست: تعريق، حساسيت به نور، بثورات جلدي، کهير.

ساير عوارض: احتباس ادراري، افزايش يا کاهش قند خون، واکنشهاي حساسيتي.

مسموميت و درمان:

12 ساعت اول بعد از مصرف مقادير زياد دارو فاز تحريکي بوده که با علائم فعاليت آنتي کولينرژيک زياد (آژيتاسيون، تحريک پذيري، گيجي، توهم، هايپرترمي، علائم شبيه پارکينسون، تشنج، احتباس ادرار، خشکي دهان، ميدرياز، يبوست و ايلئوس) مشخص مي شود. سپس بيمار وارد فاز دپرسانت شده و علائمي مانند هايپوترمي، کاهش يا عدم وجود رفلکس ها، آرامش، افت فشار خون، سيانوز، اختلالات قلبي مانند تاکيکاردي و اختلالات هدايتي و اثرات شبيه کينيدين روي ECG خود را نشان مي دهد. شدت سميت با ميزان پهن شدن کمپلکس QRS مشخص مي شود. اسيدوز متابوليک به دنبال افت فشار خون، هايپوونتيلاسيون و تشنج ايجاد مي شود.


درمان علامتي و حمايتي و شامل حفظ راههاي هوايي، فشار خون و تعادل آب و الکتروليت مي باشد. ايجاد استفراغ ممنوع است. شستشوي معده و ذغال فعال جلوي جذب بيشتر دارو را مي گيرند. دياليز اثري ندارد. فيزوستيگمين با احتياط براي برگشت عوارض مرکزي آنتي کولينرژيک مي تواند به کار رود. تشنج با استفاده از ديازپام يا فنيتوئين تزريقي کنترل شده و براي درمان آريتمي ها از فنيتوئين يا ليدوکائين استفاده شود.


براي درمان اسيدوز از بيکربنات استفاده شود. از باربيتوراتها به دلايل افزايش اثرات CNS و دپرسيون تنفسي استفاده نشود.

تداخل دارویی

مصرف همزمان با داروهاي ضد آريتمي مانند ديزوپيراميد، پروکائين آميد، کينيدين، پيموزايد و داروهاي تيروئيدي احتمال آريتمي هاي قلبي را افزايش مي دهد.

مصرف همزمان با آتروپين و ساير داروهاي آنتي کولينرژيک ريسک ايلئوس پاراليتيک، اختلالات بينايي، يبوست شديد و آرام بخشي بيش از حد به همراه دارد.

باربيتوراتها باعث افزايش متابوليسم دارو و کاهش اثربخشي آن مي شوند.

بتابلوکرها، سايمتيدين، داروهاي هورموني ضد بارداري، متيل فنيدات، سرترالين باعث مهار متابوليسم دوکسپين و افزايش سطح پلاسمايي و سميت آن مي شوند.

باعث کاهش اثر داروهاي ضد فشار خون با اثر مرکزي مي شود.

مصرف همزمان با کلونيدين باعث خنثي شدن اثرات اين دارو و افزايش شديد فشار خون مي‌شود.

مصرف همزمان با ساير داروهاي مهارکننده CNS باعث افزايش اثرات دارو مي شود.

مصرف همزمان با دي سولفيرام باعث افزايش دليريوم و تاکيکاردي مي شود.

داروهايي که توسط CYP2D6 متابوليزه مي شوند (ساير ضد افسردگي ها، کاربامازپين، فنوتيازينها، ضد آريتميهاي تيپ IC) يا داروهايي که باعث مهار اين آنزيم مي شوند (کينيدين) باعث اثرات دوجانبه روي دوکسپين و بالعکس مي شوند.

فلوکستين، فلووکسامين، پاروکستين و سرترالين باعث مهار متابوليسم اين دارو و افزايش سميت ناشي از آن مي شوند.

هالوپريدول و فنوتيازينها نيز با کاهش متابوليسم دارو باعث افزايش سطوح پلاسمايي آن مي شوند.

مصرف همزمان با مهارکننده هاي MAO باعث تحريک پذيري شديد، هايپرپيرکسي و تشنج بخصوص در دوزهاي بالا مي شود. همزمان با هم استفاده نکنيد.

مصرف همزمان با کينولونها مي تواند منجر به آريتميهاي خطرناک شود.

مصرف همزمان با مقلدهاي سمپاتيک مانند افدرين، نوراپينفرين و اپينفرين باعث افزايش فشار خون مي شود.

مصرف همزمان با وارفارين باعث افزايش PT و INR و ريسک خونريزي مي شود.

در سيگاري هاي قهار نيز متابوليسم اين دارو افزايش و اثرات آن کاهش مي‌يابد.

مکانیزم اثر

مصرف همزمان با داروهاي ضد آريتمي مانند ديزوپيراميد، پروکائين آميد، کينيدين، پيموزايد و داروهاي تيروئيدي احتمال آريتمي هاي قلبي را افزايش مي دهد.

مصرف همزمان با آتروپين و ساير داروهاي آنتي کولينرژيک ريسک ايلئوس پاراليتيک، اختلالات بينايي، يبوست شديد و آرام بخشي بيش از حد به همراه دارد.

باربيتوراتها باعث افزايش متابوليسم دارو و کاهش اثربخشي آن مي شوند.

بتابلوکرها، سايمتيدين، داروهاي هورموني ضد بارداري، متيل فنيدات، سرترالين باعث مهار متابوليسم دوکسپين و افزايش سطح پلاسمايي و سميت آن مي شوند.

باعث کاهش اثر داروهاي ضد فشار خون با اثر مرکزي مي شود.

مصرف همزمان با کلونيدين باعث خنثي شدن اثرات اين دارو و افزايش شديد فشار خون مي‌شود.

مصرف همزمان با ساير داروهاي مهارکننده CNS باعث افزايش اثرات دارو مي شود.

مصرف همزمان با دي سولفيرام باعث افزايش دليريوم و تاکيکاردي مي شود.

داروهايي که توسط CYP2D6 متابوليزه مي شوند (ساير ضد افسردگي ها، کاربامازپين، فنوتيازينها، ضد آريتميهاي تيپ IC) يا داروهايي که باعث مهار اين آنزيم مي شوند (کينيدين) باعث اثرات دوجانبه روي دوکسپين و بالعکس مي شوند.

فلوکستين، فلووکسامين، پاروکستين و سرترالين باعث مهار متابوليسم اين دارو و افزايش سميت ناشي از آن مي شوند.

هالوپريدول و فنوتيازينها نيز با کاهش متابوليسم دارو باعث افزايش سطوح پلاسمايي آن مي شوند.

مصرف همزمان با مهارکننده هاي MAO باعث تحريک پذيري شديد، هايپرپيرکسي و تشنج بخصوص در دوزهاي بالا مي شود. همزمان با هم استفاده نکنيد.

مصرف همزمان با کينولونها مي تواند منجر به آريتميهاي خطرناک شود.

مصرف همزمان با مقلدهاي سمپاتيک مانند افدرين، نوراپينفرين و اپينفرين باعث افزايش فشار خون مي شود.

مصرف همزمان با وارفارين باعث افزايش PT و INR و ريسک خونريزي مي شود.

در سيگاري هاي قهار نيز متابوليسم اين دارو افزايش و اثرات آن کاهش مي‌يابد.

فارماكوكینتیك

جذب: دارو به سرعت از دستگاه گوارش جذب مي شود.

پخش: به طور وسيع در تمام بدن از جمله CNS و شير پخش مي شود. 90% به پروتئينهاي پلاسما متصل شده و بعد از 7 روز به اثر پايدار خود مي رسد.

متابوليسم: توسط کبد به متابوليت فعال دزمتيل دوکسپين تبديل مي‌شود. اثر عبور اول کبدي بالا باعث سطح سرمي متفاوت در افراد مختلف مي شود.

دفع: عمدتاً از راه ادرار دفع مي شود.

نکات قابل توصيه به بيمار

1- جهت درمان خشکي دهان استفاده از قطعات يخ، آدامس و شکلاتهاي بدون قند ميتواند کمک کننده باشد.

2- از مصرف داروهاي بدون نسخه ضمن مصرف دارو پرهيز کنيد.

3- بهتر است دوز دارو موقع خواب استفاده شود.

4- در عرض چند هفته به اثرات سداتيو اين دارو تحمل ايجاد مي شود.

5- ضمن مصرف دارو از تماس طولاني مدت با آفتاب اجتناب کنيد.

6- اثرات ضد افسردگي دارو بعد از 4-2 هفته شروع مي شود.

مصرف در سالمندان: عوارض CNS، افت فشار خون وضعيتي، عوارض گوارشي و ادراري در اين گروه از بيماران بيشتر رخ مي دهد.

مصرف در كودكان: دارو بندرت براي درمان اضطراب در کودکان به کار مي رود.

مصرف در شيردهي: دارو در شير ترشح مي شود. بخصوص در مواردي که بيمار دوزهاي بالا استفاده مي کند. بهتر است در شيردهي استفاده نشود.

سایر اطلاعات:

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: ضد افسردگي سه حلقه اي؛ دي بنز اوکسپين.

طبقه‌بندي درماني: ضد افسردگي.

طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C

نام‌هاي تجاري: Apo - Doxepin, Doneurin

ملاحظات اختصاصي :

1- با توجه به احتمال افزايش فشار خون ضمن جراحي در بيماراني که داروي ضد افسردگي مصرف مي کنند، بهتر است دارو چند روز قبل از جراحي قطع شود.

2- قطع ناگهاني دارو به دنبال مصارف طولاني مدت باعث تهوع، سردرد و بي حالي مي شود که بيانگر وابستگي به دارو نمي باشد.

3- در شروع درمان و در فواصل مناسب ECG را مانيتور کنيد.

اثر بر آزمايشهاي تشخيصي:

باعث افزايش يا کاهش قند خون شده، ميزان آنزيم هاي کبدي و ائوزينوفيل‌ها را افزايش داده و ميزان نوتروفيلها را کاهش مي دهد.