نام ژنریک: Citalopram
اشكال دارويي:
Tablet: 20, 40mg
Drop: 40mg/ml
موارد مصرف:
افسردگي
بزرگسالان: ابتدا مقدار mg20 يك بار در روز از راه خوراكي مصرف مي‌شود. سپس مي‌توان بعد از بيش از يك هفته دوز را تا mg40 بالا برد. حداكثر مقدار توصيه شده 40 ميلي‌گرم در روز است.
سالمندان: مقدار mg20 روزانه از راه خوراكي مصرف مي‌شود و در بيماراني كه پاسخ نمي‌دهند دوز روزانه را مي‌توان تا 40 ميلي‌گرم بالا برد.
تنظيم دوز: در بيماران دچار نارسايي كبدي، دوز mg20 روزانه از راه خوراكي مصرف مي‌شود و در مواردي كه بيماران پاسخ ندهند مي‌توان دوز را به mg40 رساند.
مكانيسم اثر:
عملكرد ضد افسردگي: عملكرد ضد افسردگي دارو ناشي از مهار نوروني بازجذب سروتونين و افزايش فعاليت سروتونرژيك مي‌باشد.
فارماکوکينتيک
جذب: زيست دست‌يابي مطلق دارو به دنبال مصرف خوراكي 80 درصد است.
پخش: دارو به ميزان بالايي (80 درصد) به پروتئين‌هاي پلاسمايي متصل مي‌گردد.
متابوليسم: عمدتاً توسط CYP3A4 و CYP2C19 به متابوليت‌هاي غير فعال متابوليزه مي‌شود.
دفع: حدود 20 درصد از دارو از طريق ادرار دفع مي‌شود. نيمه عمر حذف دارو حدود 35 ساعت است. در بيماران بالاي 60 سال نيمه‌عمر دارو تا 30 درصد افزايش مي‌يابد.
موارد منع مصرف:
اعصاب مركزي: بي‌قراري، بي‌خوابي، اضطراب، آپاتي، گيجي، افسردگي، منگي، بي‌حالي، تب، اختلال تمركز، ميگرن، پارستزي، خواب‌آلودگي، خودكشي، ترمور
قلبي- عروقي: هايپوتانسيون، افت فشار وضعيتي، تاكيكاردي
سر و گردن: اختلال تطابق، آبريزش بيني، سينوزيت
دستگاه گوارش: درد شكمي، بي‌اشتهايي، اسهال، خشكي دهان، سوء هاضمه، نفخ، افزايش اشتها، افزايش براق، تهوع، استفراغ، مختل شدن حس چشايي
ادراري ـ تناسلي: آمنوره، قاعدگي دردناك، اختلال انزال، ناتواني جنسي، پلي‌اوري
متابوليك: هايپوناترمي، تغييرات وزن
عضلاني- اسكلتي: درد عضلات و مفاصل
تنفسي: سرفه، عفونت، مجاري تنفسي فوقاني
پوست: خارش، راش
ساير عوارض: كاهش ميل جنسي، افزايش تعريق، SIADH، خميازه
تداخل دارویی:
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
سيتالوپرام مي‌تواند منجر به كاهش سطح سديم شود.
مسموميت و درمان:
علائم مصرف بيش از حد سيتالوپرام به شكل تهوع، استفراغ، منگي، تعريق، ترمور، خواب‌آلودگي و تاكيكاردي بروز مي‌كند. ندرتاً ممكن است باعث فراموشي، كوما، تشنج يا مرگ شود.
جهت درمان بيماران بايد اقدامات حمايتي برقرار شده و علائم بيمار درمان گردد.
مي‌توان از لاواژ معده و شاركول فعال استفاده كرد. ديورزفورسه، هموپرفيوژن، دياليز و تعويض خون چندان مفيد نمي‌باشد.
مکانیزم اثر:
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
سيتالوپرام مي‌تواند منجر به كاهش سطح سديم شود.
مسموميت و درمان:
علائم مصرف بيش از حد سيتالوپرام به شكل تهوع، استفراغ، منگي، تعريق، ترمور، خواب‌آلودگي و تاكيكاردي بروز مي‌كند. ندرتاً ممكن است باعث فراموشي، كوما، تشنج يا مرگ شود.
جهت درمان بيماران بايد اقدامات حمايتي برقرار شده و علائم بيمار درمان گردد.
مي‌توان از لاواژ معده و شاركول فعال استفاده كرد. ديورزفورسه، هموپرفيوژن، دياليز و تعويض خون چندان مفيد نمي‌باشد.
فارماكوكینتیك:
كاربامازپين منجر به افزايش كليرانس سيتالوپرام مي‌شود.
اثر داروهاي مؤثر بر CNS در مصرف همزمان با سيتالوپرام افزايش مي‌يابد و بايد مصرف همزمان آنها با احتياط صورت گيرد.
داروهاي مهاركننده CYP3A4 و CYP2C19 منجر به كاهش كليرانس سيتالوپرام مي‌شوند.
مصرف همزمان سيتالوپرام با ايمي‌پرامين و ساير ضد افسردگي‌هاي سه‌حلقه‌اي منجر به افزايش سطح دزيپرامين (متابوليت ايمي‌پرامين) تا حدود 50 درصد مي‌شود.
ليتيوم اثرات سروتونرژيك سيتالوپرام را افزايش مي‌دهد.
مصرف همزمان با مهاركننده‌هاي MAO باعث ايجاد واكنش‌هاي جدي و گاهي كشنده مي‌شود. نبايد از اين دارو طي 14 روز از درمان مهاركننده MAO استفاده شود.
مصرف سيتالوپرام با فنلزين، سلژيلين، ترانيل‌سيپرومين و ترامادول منجر به بروز سندرم سروتونين، شامل تحريك‌پذيري CNS، لرزش و اختلال سطح هوشياري مي‌شود و بايستي بين قطع مصرف مهاركننده MAO و شروع مصرف SSRI، 2 هفته زمان باشد.
در مصرف با سوماتريپتان، ممكن است ضعف عضلاني و هايپر رفلكسي ايجاد شود.
مصرف همراه با وارفارين باعث افزايش PT تا حدود 5 درصد مي‌شود.
سایر اطلاعات:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مهاركننده انتخابي بازجذب سروتونين
طبقه‌بندي درماني: ضد افسردگي
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نام‌هاي تجاري: Citalopram Hexal
ملاحظات اختصاصي:
1- با وجودي كه اين دارو منجر به مختل شدن عملكرد سايكوموتور نمي‌شود، اما در مصرف همزمان با هر نوع داروي سايكواكتيو مي‌تواند منجر به بروز اختلال قضاوت، تفکر يا مهارت‌هاي موتور گردد.
2- احتمال انجام خودكشي يك ويژگي ذاتي افسردگي است و تا زمان بهبودي قابل توجه مي‌تواند وجود داشته باشد. لذا بيماراني كه در معرض خطر بالايي از لحاظ خودكشي قرار دارند، لازم است بيمار در آغاز درمان تحت نظر بوده و جهت كاهش خطر مصرف بيش از حد، تعداد قرص‌هاي در دسترس بيمار محدود باشد.
نكات قابل توصيه به بيمار:
1- عليرغم ايجاد بهبودي طي 4-1 هفته، لازم است بيمار مصرف داروها را ادامه دهد و از قطع ناگهاني مصرف دارو پرهيز شود.
2- لازم است انجام فعاليتهاي نيازمند هوشياري كامل مانند رانندگي يا كار با ماشين‌آلات با احتياط صورت گيرد. زيرا داروهاي سايكواكتيو باعث مختل شدن قضاوت، تفكر و مهارت‌هاي موتور مي‌شود.
3- بيمار بايد قبل از مصرف هر نوع دارو يا فرآورده بدون نسخه، با پزشك خود مشورت كند.
4- مي‌توان دارو را صبح يا عصر و بدون توجه به غذا مصرف كرد.
مصرف در سالمندان: استفاده از اين دارو در سالمندان با احتياط صورت گيرد، چرا كه اين افراد حساسيت بالاتري به اثرات دارو دارند.
مصرف در كودكان: استفاده از اين دارو در كودكان جهت درمان افسردگي ماژور تأييد نشده است.در کودکان خطر خودكشي بالاتر است و ممكن است اين خطر ارتباطي با دارو نداشته باشد.
مصرف در شيردهي: دارو در شير ترشح شده و باعث بروز اثراتي در نوزادان مي‌گردد. لازم است در طي درمان با اين دارو، شيردهي قطع شود.
