نام ژنریک:  Zoledronic Acid

اشكال دارويي:

Injection: 4 mg/5ml

Injection, Powder: 4 mg

موارد و مقدار مصرف

الف) هايپركلسمي ناشي از بدخيمي.

بزرگسالان: مقدار mg 4 از راه انفوزيون وريدي طي حداقل 15 دقيقه تجويز مي‌شود. در صورتي كه سطح كلسيم تصحيح شده سرمي به مقدار طبيعي بازنگردد، درمان مجدد با mg 4 از دارو را مي‌توان در نظر گرفت. البته پيش از تجويز مجدد، بايد 7 روز صبر نمود تا پاسخ به دوز اول مشخص شود.

ب) همراه درمان استاندارد ضد سرطان در ميلوم مولتيپل و متاستازهاي استخواني.

بزرگسالان: مقدار mg 4 از راه انفوزيون وريدي طي 15 دقيقه، هر 3 تا 4 هفته استفاده مي‌شود. مدت درمان بستگي به نوع سرطان دارد.

تعديل دوز: در كليرانس كراتينين ml/min 60-50، mg 5/3،
در كليرانس‌‌كراتينين ml/min 49-40، mg 3/3 و در كليرانس كراتينين
ml/min 39-30، mg 3 بايد تجويز شود.

در بيماران با سطح كراتينين سرمي طبيعي كه طي درمان افزايش mg/dl 5/0 پيدا مي‌كند و نيز در افرادي كه سطح غيرطبيعي كراتينين داشته و طي درمان افزايش mg/dl 1 پيدا مي‌كند، مصرف دارو بايد موقتاً قطع شود تا زماني كه سطح كراتينين به محدوده 10% مقدار پايه برگردد.

موارد منع مصرف و احتياط:

موارد منع مصرف: حساسيت بارز به دارو، ديگر بيس‌فسفوناتها يا اجزاي فرمولاسيون؛ اين دارو براي بيماران مبتلا به هايپركلسمي ناشي از بدخيمي با Cr سرمي بيش از mg/dl 5/4 پيشنهاد نمي‌شود. همچنين در بيماران مبتلا به متاستاز استخواني و Cr سرمي بيش از mg/dl 3 پيشنهاد نمي‌شود.

موارد احتياط: در بيماران مبتلا به آسم حساس به آسپيرين بايد با احتياط مصرف شود؛ زيرا ديگر بيس‌فسفوناتها در اين بيماران با برونكواسپاسم همراه بوده‌اند. همچنين در بيماران مبتلا به اختلال كليوي بايد با احتياط مصرف شود.

عوارض جانبي

در مصرف براي هايپركلسمي

اعصاب مرکزي: بي‌قراري، اضطراب، كانفيوژن، تب، سردرد، بي‌خوابي، خواب‌آ‌لودگي.

قلبي ـ عروقي: افت فشارخون.

دستگاه گوارش: درد شكمي، بي‌اشتهايي ، يبوست، اسهال، اختلال بلع، تهوع، استفراغ.

ادراري ـ تناسلي: كانديدياز، كاهش سطح Cr سرمي، عفونت دستگاه ادراري.

خوني: آنمي، گرانولوسيتوپني، پان‌سيتوپني، ترومبوسيتوپني.

متابوليك: دهيدراسيون.

عضلاني ـ اسكلتي: درد مفاصل ، درد اسكلتي.

تنفسي: سرفه، تنگي نفس، افيوژن پلور.

ساير عوارض: عفونت، پيشرفت سرطان.

در مصرف براي متاستازهاي استخواني

اعصاب مرکزي: اضطراب، افسردگي، گيجي، خستگي ، تب، سردرد، كاهش حس،‌ بي‌خوابي، گزگز اندامها، ضعف.

قلبي ـ عروقي: كاهش فشارخون، ادم پا.

دستگاه گوارش: درد شكمي، بي‌اشتهايي، يبوست، اسهال، افزايش اشتها، تهوع، استفراغ.

دستگاه ادراري ـ تناسلي: عفونت ادراري.

خون: آنمي، نوتروپني، ترومبوسيتوپني.

متابوليك: دهيدراسيون، كاهش وزن.

عضلاني ـ اسكلتي: درد مفاصل، درد كمر، درد عضلاني، استئونكروز فك، درد اسكلتي.

تنفسي: سرفه، تنگي نفس.

پوست: طاسي، درماتيت.

ساير عوارض: عفونت، پيشرفت سرطان، لرز.

مسموميت و درمان

تظاهرات باليني: انفوزيون با سرعت بيش از حد و دوز بالاتر از مقدار توصيه شده، خطر سميت كليوي را افزايش مي‌دهد. مصرف بيش از حد ممكن است منجر به هايپوكلسمي، هايپوفسفاتمي و هايپومنيزيمي شود.

درمان: با تجويز وريدي كلسيم گلوكونات، پتاسيم و سديم فسفات و منيزيم سولفات  ،‌ كاهش اين يون‌ها را تصحيح نماييد.

تداخل دارويي

مصرف همزمان آمينوگليكوزيدها و ديورتيك‌هاي لوپ ممكن است باعث افزايش اثر كاهنده كلسيم شود.

در بيماران مبتلا به مولتيپل ميلوم، مصرف همزمان تاليدومايد ممكن است خطر اختلال عملكرد كليوي را افزايش دهد.

تداخل دارويي

مصرف همزمان آمينوگليكوزيدها و ديورتيك‌هاي لوپ ممكن است باعث افزايش اثر كاهنده كلسيم شود.

در بيماران مبتلا به مولتيپل ميلوم، مصرف همزمان تاليدومايد ممكن است خطر اختلال عملكرد كليوي را افزايش دهد.

فارماكوكينتيك

جذب: دارو از راه داخل وريدي (IV) تجويز مي‌شود.

پخش: اتصال پروتئيني دارو حدود 22% مي‌باشد. كاهش سطح پلاسمايي پس از انفوزيون يك فرآيند 3 فازي است: حدود 15 دقيقه و حدود 105 دقيقه است. نيمه‌ عمر نهايي 167 ساعت مي‌باشد. سطح پلاسمايي كمي از دارو تا 28 روز پس از يك دوز باقي مي‌ماند.

متابوليسم: متابوليزه نمي‌شود. آنزيمهاي CYP450 كبدي را مهار نمي‌كند.

دفع: عمدتاً از راه كليه دفع مي‌شود.

سایر اطلاعات

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: بيس‌فسفونات.

طبقه‌بندي درماني: ضد هايپركلسمي.

طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده D

نام‌هاي تجاري: Zometa

ملاحظات اختصاصي

1- اثربخشي و ايمني دارو براي تجويز در ديگر حالات عامل هايپركلسمي تأييد نشده است.

2- پيش از تجويز دارو بيمار بايد به خوبي هيدراته شده و برونده ادراري حدود 2 ليتر در روز باشد.

3- به دليل خطر كاهش عملكرد كليوي، تك دوز تجويزي نبايد بيش از mg 4 و مدت انفوزيون نبايد كمتر از 15 دقيقه باشد.

4- قبل از تجويز هر دوز، سطح Cr سرمي بايد سنجيده شود.

5- در بيماراني كه براي مولتيپل‌ميلوم درمان مي‌شوند، مكمل كلسيم (mg 500) و ويتامين D ( IU 400) بايد تجويز شود.

6- به ويال دارو، ml 5 آب استريل تزريق اضافه نموده و پس از حل شدن پودر، آن را به ml 100 محلول نرمال‌سالين يا DW 5% اضافه كنيد.

7- براي مصرف در بيماران دچار نارسايي كليه، پس از حل كردن پودر دارو در ml 5 آب استريل، حجم مورد استفاده براساس دوز مورد نظر چنين است: ml 4/4 براي mg 5/3، ml 1/4 براي mg 3/3 و ml 8/3 براي mg 3.

8- لاين وريدي تجويز زولدرونيك اسيد بايد از بقيه داروها مجزا باشد.

9- در صورت عدم استفاده سريع داروي حل شده، آن را بايد در يخچال نگهداري نموده و حداكثر طي 24 ساعت آينده مصرف نمود.

10- محلول زولدرونيك اسيد را نبايد با محلول‌هاي حاوي Ca (مثل رينگر لاكتات) مخلوط كرد.

11- دارو عمدتاً از راه كليه دفع مي‌شود. خطر عوارض جانبي در بيماراني كه اختلال كليوي دارند بيشتر است.

عملكرد كليوي بايد به طور مرتب پايش شود. در بيماران مبتلا به نارسايي كليوي ، دارو تنها در صورتي بايد تجويز شود كه منافع آن بيش از خطرات احتمالي باشد.

12- پس از تجويز دارو، عملكرد كليوي و سطح پلاسمايي Ca، P، Mg و Cr بايد پايش شود.

نكات قابل توصيه به بيمار

1- بيمار بايد هر گونه عارضه جانبي را به پزشك گزارش دهد.

2- بيمار بايد بارداري قطعي يا احتمالي را به اطلاع پزشك برساند.

3- رعايت بهداشت دهان و انجام معاينه دندانپزشكي قبل از درمان با اين دارو ضروري است. (به خصوص اگر بيمار عوامل خطرزايي مثل سرطان، دريافت داروي شيمي‌درماني يا كورتيكواستروئيد و يا بهداشت ضعيف دهان و دندان دارد).

مصرف در سالمندان: اين گروه در پاسخ‌دهي يا ميزان بروز عوارض جانبي تفاوتي با بقيه بيماران ندارند. با توجه به احتمال بيشتر وجود بيماري‌هاي همراه، مصرف داروهاي ديگر و كاهش عملكرد كبدي، كليوي و قلبي، دارو بايد با احتياط در اين افراد استفاده شود.

مصرف در كودكان: اثربخشي و ايمني اين دارو در كودكان ثابت نشده است.

مصرف در شيردهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست. اين دارو نبايد در دوران شيردهي استفاده شود.

اثر بر آزمايشهاي تشخيصي

ممكن است سطح Cr و Mg را افزايش دهد.

ممكن است سطح Ca، P، Mg، K، Hgb و هماتوكريت را كاهش دهد.

ممكن است شمارش RBC، WBC، گرانولوسيت‌ها و پلاكت‌ها را كاهش دهد.