یکم اکتبر (نهم مهرماه) به منظور شکل گیری و توسعه جامعه ای برای تمام سنین و بررسی فرصت ها و چالش های ناشی از افزایش سن، روز جهانی سالمندان نامگذاری شده است.

این روز برای اولین بار در 14 دسامبر سال 1990 در مجمع عمومی سازمان ملل بر اساس قطعنامه 45/106 نامگذاری شد.هر سال متناسب با این روز شعاری در نظر گرفته می شود، شعار امسال، پایداری و فراگیری سنی در محیط شهری است. این شعار با اهداف برنامه توسعه پایدار سال 2030 با عنوان هیچ فرد جا نخواهد ماند، کاملا منطبق است.
با توجه به این شعار باید اطمینان حاصل کرد که محیط های شهری پاسخگوی نیاز افراد با تمام سنین هستند و تمام افراد در شرایط مناسب متناسب با سنشان قرار دارند. هدف از تعیین این شعار، برآورده کردن نیازهای متعادل تمام افراد و رضایت نسبی همگان است.
در جهانی که به سرعت رو به پیری است، سالمندان نقش مهمی را از طریق فعالیت های داوطلبانه، انتقال تجربه و دانش به نسل های بعدی، کمک به اعضای خانواده با قبول مسئولیت های مراقبتی و افزایش فعالیت هایی که عواید مالی دارد، ایفا می کنند.
در اکثر جوامع، افراد سالمند مشارکت قابل توجهی در جامعه دارند. به عنوان مثال، در آفریقا و کشورهای دیگر، میلیون ها جوان مبتلا به ویروس HIV، توسط والدین خود در منزل نگهداری می شوند؛ یا در اسپانیا، رسم بر این است که بیماران یا کودکان یتیم، توسط افراد سالمندان، به ویژه زنان نگهداری و حمایت می شوند.
فرزندان در تمام سنین و با هر سطح از پیشرفت و توانایی، به حمایت و تجربه والدین و بزرگترها نیازمندند و به جرات می توان گفت که بخش مهمی از بهداشت روانی جامعه، توسط این قشر تامین می شود.
کیفیت زندگی سالمندان در گرو میزان سلامت آنان است و این موضوع نیز نیازمند یک برنامه ریزی دقیق و افزایش سطح آگاهی و دانش افراد جامعه است. سلامت جسمی و روانی سالمندان، نتیجه یک الگوی صحیح در تمام دوران زندگی است و باید برنامه ریزی دقیقی در این زمینه اتخاذ شود.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سراسر جهان حدود 600 میلیون فرد 60 سال به بالا زندگی می کند و پیش بینی می شود که این رقم تا سال 2025 دو برابر شود. همچنین بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، تعداد افراد 60 سال به بالا تا سال 2050 میلادی، به دو میلیارد نفر خواهد رسید.
گرچه به دلیل رواج شیوه غلط زندگی و ورود به دوره تکنولوژی، سن بسیاری از بیماری ها کاهش یافته؛ ولی هنوز هم بیماری هایی مانند آلزایمر، پوکی استخوان، کاهش نابینایی وابسته به سن، دیابت نوع 2، بیماری های قلبی، آرتریت، تصلب شرایین و فشار خون بالا، از مهمترین عوارض افزایش سن محسوب می شود و جوامع را متحمل هزینه جانی و مالی هنگفتی می کنند.
چندی پیش مطالعه ای در موسسه بین المللی تحلیل سیستم های کاربردی در لوکزامبورگ اتریش صورت گرفت که نشان می دهد سالمندان نسبت به نسل قبل باهوش تر شده اند؛ ولی نسبت به اجداد خود سلامتی ضعیف تری دارند. این مطالعه با بررسی عملکرد شناختی و تناسب فیزیکی و سلامتی افراد بالای 50 سال در آلمان و انگلیس نشان می دهد که سالمندان نسبت به پیشینیان خود باهوش تر شده اند ولی از نظر سلامتی در وضعیت ضعیف تری قرار دارند.
محققان بر این باورند که دلیل باهوش شدن سالمندان نسبت به گذشته، دو عامل افزایش سطح تحصیلات آکادمیک و استفاده از فناوری است. در ادامه این گزارش آمده است که علاوه بر کاهش سلامتی، سلامتی روان نیز نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است.
تولید تجهیزات هوشمند از قبیل واکر، جلیقه و کفش هوشمند برای جلوگیری از زمین خوردن سالمندان، استفاده از انواع پروتزهای بیونیکی برای جایگزینی با اندام فرسوده و تولید قاشق مخصوص سالمندان مبتلا به پارکینسون، از مهمترین فناوری هایی هستند که گروه هدف آن سالمندان است.
شناخت نیازهای سالمندان، مشارکت آنان به عنوان یک فرد فعال در اجتماع، بالابردن سطح آگاهی افراد جامعه نسبت به این منابع ارزشمند، ارایه خدماتی مانند پزشک خانواده و وسایل رفاهی رایگان، مهمترین راهکارهای آسایش افراد سالخورده است.
سالمندی یکی از مهمترین دوره های زندگی است که با پذیرش تمام ویژگی های آن، می تواند با شکوه و زیبا باشد.

 منبع:ایرنا