سیستم ثبت و گزارش‌دهی تمام خطاها در سال 95 شکل می‌گیرد
به گزارش سایت پزشکان ایران به نقل از سپید آنلاین ؛سال گذشته خبرهایی درباره خطاهای پزشکی در رسانه‌ها بسیار خبرساز شد. از کشیده‌شدن بخیه چانه کودک اصفهانی به خاطر پرداخت‌نکردن پول بخیه‌ها گرفته تا سوختن مادر حین زایمان به خاطر استفاده اشتباه از گاز بیهوشی. خطاهای پزشکی می‌توانند به دلایل مختلفی رخ دهند؛ اشتباه پزشک، کادر پزشکی، خستگی و خطای ناشی از کار زیاد، اشکالات ساختاری مراکز درمانی و یا کوتاهی در گرفتن شرح‌حال بیمار، همه و همه می‌توانند از عوامل بروز خطای پزشکی باشند. خطای پزشکی نه‌تنها در ایران که در سراسر دنیا ازجمله کشورهای پیشرفته رخ می‌دهد و سالانه هزاران نفر در کشورهای مختلف دنیا به خاطر قصور و یا خطای پزشکی جان خود را از دست می‌دهند.
از روش‌های کنترل این خطاها، ثبت خطاهای پزشکی و آگاهی از خطاهایی است که تکرار بیشتری دارند تا بتوان با دقت و تمرکز بر آنها و اصلاحات لازم از نظر ساختاری، نیروی انسانی یا تجهیزات پزشکی از میزان آنها کاست. در کشور ما به علت ضعف سیستم آمارگیری و ثبت گزارش‌ها در گذشته امکان ثبت و گزارش دقیق از این خطاها وجود نداشت و قرار است در برنامه جدید وزارت بهداشت با ثبت دقیق این خطاها و به دست آوردن آمار دقیق‌تر از میزان این خطاها کاست.
حالا وزارت بهداشت وارد عمل شده‌است و می‌خواهد کمیته پیشگیری از خطاهای پزشکی در بیمارستان‌ها راه بیندازد. وزیر بهداشت دستور تشکیل این کمیته را داده‌است. با تصمیم کمیته ویژه وزیر بهداشت قرار است برای پیشگیری از بروز خطای پزشکی، اقدامات متعددی از جمله اصلاح ساختاری و نیروی انسانی و همچنین ثبت تمام خطاها و گزارش‌دهی سیستمی آنها در سال جاری انجام شود.
خطاهای پزشکی حتی اگر کم هم رخ دهند و پایین‌ترین آمار را داشته باشند از اهمیت بالایی برخوردارند. این خطاها به صورت مستقیم با جان مردم مرتبط اند و ممکن است موجب مرگ یا ایجاد آسیب جدی برای افراد شوند.خطاهای پزشکی، اعتماد مردم به کادر درمانی را کاهش می‌دهند و مردم را نسبت به پزشکان، پرستارها و همچنین مراکز درمانی بی‌اعتماد می‌کنند. همه این‌ها عواملی هستند که موجب می‌شوند تمرکز و توجه به خطاهای پزشکی و پیدا‌کردن راهی برای مقابله با آنها اهمیت زیادی داشته باشد.
آمار دقیقی از خطاهای پزشکی نداریم
ایرج حریرچی، قائم‌مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره فرایند تشکیل کمیته پیشگیری از خطاهای پزشکی در بیمارستان‌ها به دستور وزیر بهداشت می‌گوید: «با توجه به اعلام مواردی از خطاهای پزشکی در بیمارستان‌های کشور، وزیر بهداشت کمیته‌ای را متشکل از افراد با‌تجربه از معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت برای پیشگیری از خطاهای پزشکی تشکیل داد. از اسفند‌ماه گذشته با دستور مستقیم وزیر بهداشت کمیته‌ای متشکل از مسئولین اجرایی و چند نفر از معاونین و افراد با تجربه در این زمینه مامور انجام این کار شدند.»
ایرج حریرچی ادامه داد: «خطاهای درمانی در تمام کشورهای دنیا به میزان قابل توجهی رخ می‌دهد که در اکثر موارد خطاهای سیستماتیک از علل اصلی است. در برخی موارد هم اشتباهات فردی تاثیر دارد. در کشوری مانند ایران حتی یک مورد خطای پزشکی هم زیاد است. لازم است با اقدامات کارشناسی‌شده، جلوی بروز و افزایش این خطاها که موجب مرگ یا آسیب جدی به بیماران می شود، گرفته شود.»
سخنگوی وزارت بهداشت تاکید کرد: «در همین راستا از گروه‌های بین‌المللی مانند سازمان بهداشت جهانی مشورت گرفته شد تا بتوانیم خطاهای درمانی را به حداقل برسانیم.»
او وظیفه این کمیته را چنین تشریح کرد: «وظیفه اصلی این کمیته انجام اقدامات پیشگیرانه است. کمیته پیشگیری از خطاهای پزشکی باید به طور سیستماتیک از خطاهای پزشکی جلوگیری کند. همچنین در مواقعی که خطایی پیش می‌آید سیستم گزارش‌گیری داوطلبانه ایجاد می‌شود تا از عوارض خطای مربوطه جلوگیری شود و همچنین از تجربه به دست آمده به دیگران آموزش داده شود تا دیگر خطایی رخ ندهد.»
به گفته سخنگوی وزارت بهداشت بخش قابل‌توجهی از اعتبار بخشی بیمارستان‌ها به این موضوع اختصاص داده شده است و نظارت‌ها در این زمینه تشدید خواهند شد و بسته‌های متعددی در این زمینه وجود دارد که به تدریج اعلام می‌شود.حریرچی اعلام کرد که با تصمیم کمیته ویژه وزیر بهداشت قرار شده‌است که برای پیشگیری از بروز خطای پزشکی، اقدمات متعددی از جمله اصلاحات ساختاری و اصلاحات لازم از نظر نیروی انسانی و همچنین ثبت تمام خطاها و گزارش‌دهی سیستمی آنها در سال 95 انجام شود. قائم‌مقام وزیر بهداشت به سوال درباره میزان تخلفات و خطاهای پزشکی در ایران چنین پاسخ داد: «چون در گذشته سیستم ثبت تخلفات و خطاهای پزشکی وجود نداشته یا کامل نبوده است، آمار دقیقی از میزان خطاهای پزشکی در کشور نداریم.»
فقط خدا به خطاهای پزشکی عالم است
در سوی دیگر محمد صاحب الزمانی، نایب‌رییس سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه سیستمی که خطاهای پزشکان را ثبت کند وجود ندارد، گفت: «در این باره فقط خدا عالم است و در هیچ کجای دنیا چنین سیستمی وجود ندارد که این خطاها را پایش کند.»
او با استناد به تجربیات شخصی خود در این باره می‌گوید: «بر اساس اعتقاد و تجربیات خودم و پرونده‌هایی که در نظام پزشکی می‌بینم، تصور می‌کنم خطاهای پزشکی در کشور ما زیر۱۰ درصد است که البته فراوانی آن در گروه‌های مختلف پزشکی متفاوت است.»
اما محمد شریفی‌مقدم، دبیر‌کل خانه پرستار و قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری خطاهای درمانی را رو به افزایش می‌داند و از نبود عزم جدی برای بررسی این خطاها و نظارت بر آنها خبر می‌دهد. شریفی مقدم دراین‌باره گفت: «خطاهای کادر درمان اعم از پزشک و پرستار، حتی در کشورهای پیشرفته باوجود استاندارد بودن همه فاکتور‌ها از جهت نیروی انسانی، تجهیزات و...رقم بالایی است، اما در کشورهای اروپایی سازوکاری ایجادشده است که پرستاران و پزشکان اشتباهات خودشان را اعلام و ثبت می‌کنند و حتی کادر درمان تشویق به اعلام خطاهای خود می‌شوند.»
دبیر‌کل خانه پرستار تاکید کرد: «در ایران سیستمی برای ثبت و سنجش خطای کادر درمان وجود ندارد و مسئله اینجا است که برخی نمی‌خواهند این سیستم وجود داشته باشد.»