«امروز بیش از 11 هزار کودک در محک پرونده دارند.» این را احمدیان، مدیرعامل موسسه می‌گوید.

 او 4 سال گذشته تعداد این کودکان را 4400 نفر ارزیابی کرده بود. این تفاوت نشان می‌دهد یا تعداد کودکان مبتلابه سرطان یا تعداد پرونده‌های تحت پوشش محک 2/5 برابر شده است؛ با توجه به اینکه احمدیان در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰ در گفت‌وگو با مهر اعلام‌کرده‌بود که بیش از 95 درصد از کودکان مبتلابه سرطان در این موسسه پرونده دارند به‌نظر می‌رسد می‌توان این‌طور ارزیابی‌کرد که از سال 90 تا امروز 2/58 برابر بیشتر شده است. هنوز هم بیشتر کودکان مبتلابه سرطان در کشور از سوی موسسه محک پوشش داده‌می‌شوند و این رقم می‌تواند به رقم کلی کودکان مبتلابه سرطان نزدیک باشد. 

احمدیان از سال 86 مدیرعامل و پیش از آن داوطلب و بعد قائم‌مقام مدیرعامل موسسه محک بوده‌است. او می‌گوید از بدو تاسیس تابه‌حال برای بیش از 24 هزار کودک مبتلابه سرطان در محک تشکیل پرونده داده‌اند. این رقم تا سال 92، بیش از 3 هزار بیمار کمتر از میزان کنونی بود. به گفته احمدیان، بیمارستان با ضریب اشغال 113/3 درصد کار می‌کند؛ یعنی بخش شیمی‌درمانی آن در دو نوبت به پذیرش بیمار می‌پردازد. مدیرعامل موسسه محک در مصاحبه‌ای با سپید از درمان کودکان مهاجر مبتلابه سرطان، کمبود ظرفیت، کمبود نیروی پرستار و همچنین درآمد سالانه حدود 120 میلیارد تومان از کمک‌های مردمی خبر می‌دهد؛

تا به حال چند پرونده پزشکی در محک تشکیل شده است؟

 ما از بدو تاسیس تا سال 1393 بالغ‌بر 23 هزار و 500 پرونده تشکیل داده‌ایم. تقریباً حدود 9500 پرونده فعال داریم که در سراسر ایران تحت حمایت محک هستند. این بیمارستان 100 تخت دارد و مجهز به آخرین فنّاوری تشخیص و درمان سرطان است. با افتتاح بخش پیوند سلول‌های بنیادی در محک، تشخیص و درمان همین‌جا انجام می‌شود و دیگر نیازی به انتقال بیمار به سایر کشورها و یا بیمارستان‌های دیگر وجود ندارد. درمان کودکان مبتلابه سرطان رایگان است. علاوه بر این تعداد موارد مبتلابه سرطان اینجا بسیار زیاد است و این یعنی داده‌های مطالعاتی در این بیمارستان فراوانی بالایی دارد. این داده‌ها می‌تواند به‌عنوان زمینه پروژه‌های تحقیقاتی در فضای بین‌المللی و موسسه محک قرار بگیرد. برای مثال ما با پژوهشگاه ابن‌سینا پروژه‌ای را درباره حفظ باروری کودکان مبتلابه سرطان داشته‌ایم. همچنین با پژوهشگاه رویان درباره موضوع پیوند سلول‌های بنیادی پژوهشی را آغاز کردیم. موسسه محک با انستیتو گوستاو روسی در فرانسه قراردادی درباره کاهش اثرات دیررس درمان هم منعقدکرده‌است. امیدواریم مجموعه این پروژه‌ها هدایت‌شده باشند تا به درمان‌های کم‌عوارض‌تر و کم دردتر منجرشوند.


موسسه محک ازلحاظ مالی چگونه تامین می‌شود؟
موسسه محک یک سازمان خیریه غیردولتی و غیرسیاسی است؛ یعنی این موسسه بودجه دولتی ندارد و برای تامین مالی هیچ عملیات بازرگانی انجام نمی‌دهد. منابع ما تنها از طریق مشارکت‌های مردم تامین می‌شود و ما هم به‌طور مستمر در حال پاسخگویی هستیم که چگونه کمک‌های آن‌ها را به خدمات مختلف برای بیماران تبدیل می‌کنیم.

از کشورهای دیگر هم برای درمان به این موسسه می‌آیند؟ آیا برای درمان بیماران خارجی قراردادی نوشته‌شده است؟
از کشورهای دیگر هم بیمارانی به محک مراجعه کرده‌اند. ما با قراردادی که با کمیساریای پناهندگان سازمان ملل داریم که به‌زعم سایت آن‌ها یکی از شفاف‌ترین قراردادهای منعقدشده است، درمان 200 کودک پناهنده افغان و عراقی را در سال انجام می‌دهیم. در کنار آن قرارداد نیز، با شناخته‌شدن این بیمارستان برخی نیز از عراق، آذربایجان، افغانستان و ساحل عاج ویزا گرفته‌اند و فرآیند درمان را نه به‌صورت سامانمند بلکه کاملاً شخصی در ایران انجام می‌دهند. ما با خانواده‌هایی که با ویزای توریستی به کشور می‌آیند از طریق مددکارانمان در بیمارستان‌ها روبرو می‌شویم و مسئله درمان آن‌ها را پیگیری می‌کنیم. برای همین موسسه محک نیازمند این است که وزارت امور خارجه در دادن ویزا به بیمارهای خارجی که می‌خواهند به کشور ما بیایند تعامل بیشتری داشته باشد.

بیمارستان محک چه نقطه‌ضعفی دارد که باید بیشتر برای حل آن کارکند؟
یکی از ضعف‌های ما کمبود ظرفیت است. این موضوع بر کیفیت ارائه خدمات هم تاثیر می‌گذارد. واقعیت این است که ما قصد افزایش ظرفیت را نداریم؛ یعنی نمی‌خواهیم بار بخش خون و اطفال 32 بیمارستان دولتی و دانشگاهی دیگر را به دوش بگیریم. این بیمارستان‌ها ارائه‌دهنده درمان و عهده‌دار آموزش پزشکان، متخصصان و فوق تخصص‌ها هستند. ما به این موضوع که ظرفیت را افزایش دهیم فکر نمی‌کنیم. بلکه به‌جای آن باید به توزیع مناسب ظرفیت توجه کنیم. ضعف دیگر بیمارستان، عدم موفقیت در تامین کادر درمان مورد نیاز خصوصاً در حوزه پرستاری است. همانطور که می‌دانید کشور ما با کمبود نیروی پرستاری مواجه است و طبیعتاً محک نیز از این قاعده مستثنا نیست.

اما به نظر می‌آید سنگینی همه بار درمان سرطان کودکان بر دوش محک افتاده است؟
در بیمارستان‌های مختلف کودکان مبتلابه سرطان حضور دارند و ما هم از آن‌ها حمایت می‌کنیم. ما نمی‌خواهیم وقتی در خوزستان یا هرمزگان بیمارستان خون و اطفال وجود دارد، مادری فرزندان دیگر خود را رها کند و با کودک بیمارش به تهران بیاید. مسئله اقامت، تحت تاثیر قرار گرفتن شغل پدر و ... پیامدهای دیگر بیماری سرطان است. ما می‌گوییم اگر بیماری کودک دشوار بود و دردش تنها در تهران قابل‌درمان است به اینجا ارجاع شود. ما می‌خواهیم محک وظیفه‌اش را به‌عنوان یک بیمارستان فوق‌تخصصی انجام‌دهد، نه اینکه همه بیماران را به اینجا بیاوریم.

منظور من این نیست که شما اصراری برای برعهده گرفتن این نقش دارید. بقیه مسئولان می‌خواهند بار درمان کودکان مبتلابه سرطان را روی دوش شما بیندازند.
نه از طرف ما و نه از طرف بیمارستان‌های دولتی آموزشی تمایلی برای این موضوع وجود ندارد. اگرچه ممکن است این اتفاق فی‌نفسه رخ‌دهد و انتخاب بیمار به سمت ما باشد اما ما باید کمک کنیم که بیمار با سیاستی یکپارچه در کل کشور توزیع شود. 

فاصله انتظار بیمار برای پیداکردن یک تخت خالی در بیمارستان محک چقدر است؟

2 تا 3 روز. چراکه بر اساس اطلاعات سال 1393 بیمارستان با 113/5 درصد ضریب اشغال تخت کارمی‌کند. این رقم نسبت به سال 1392، 16 درصد رشد داشته‌است؛ یعنی ما نمی‌توانیم پذیرش آنی انجام دهیم و باید نوبت‌بندی کنیم. رقم 113/5 درصد عدد عجیبی است. علت آن هم به این برمی‌گردد که بخش شیمی‌درمانی ما گاهی با دو نوبت کار می‌کند. الان نیز در حال احداث بخش شیمی‌درمانی دوم هستیم.

ضریب اشغال تخت در بخش‌های مختلف چقدر تغییر کرده است؟
درصد اشغال تخت در سال 1393 در بیمارستان محک به شرح ذیل بوده است: بخش آنکولوژی 1: 96 درصد، بخش آنکولوژی 2/ 95 درصد، بخش آنکولوژی 3/ 95 درصد، بخش ICU: 101 درصد، بخش پیوند: 73 درصد، بخش شیمی درمانی سرپایی: 218 درصد، میزان مراجعه به اورژانس محک نیز 448 تخت-روز اشغالی بوده است.

با توجه به اینکه فرآیند درمان اینجا رایگان است با چه شرکت‌های بیمه‌ای قرارداد دارید؟
با همه شرکت‌های بیمه. ولی سهم بیمار در اینجا رایگان می‌شود. هر چه هست رایگان.

 الان همه بیمارستان‌ها از بدهی‌های بزرگ شرکت‌های بیمه‌ای ناراضی‌اند. شما هم این مشکل را دارید؟
ما هم مشکل پرداخت را داریم. یک فاصله 3، 4 ماهه‌ای بین پرداخت بیمه‌ها معمول است اما معوقه‌های طولانی مدتی نداریم.

کمک‌های مردمی چقدر از عواید شما را تشکیل می‌دهد؟
همه عوایدمان را همین کمک‌ها تشکیل می‌دهند. ما منبع عواید دیگری نداریم. نه عملیات تجاری انجام می‌دهیم و نه بودجه دولتی داریم. عواید سال گذشته عددی در حدود 118 میلیارد تومان بوده که 108 میلیارد از محل عواید نیکوکاران و 10 میلیارد از محل عواید بیمارستان از پرداخت سازمان‌های بیمه‌گر ایجادشده است.

یعنی 120 میلیارد تومان با قلک‌های کوچک جمع می‌شود؟

قلک یکی از راه‌های جذب کمک‌های مردمی به‌حساب می‌آید. در ایران چند نوع بیمارستان وجود دارد. بیمارستان دولتی، خصوصی و بیمارستان‌های خیریه که معمولاً خیرین آن را می‌سازند و برای اداره به وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی سپرده‌می‌شوند؛ اما محک جزو معدود بیمارستان‌های ایران است که توسط یک خیریه ساخته و توسط همان خیریه اداره‌می‌شود. تقریباً هزینه هر دو سال اداره یک بیمارستان معادل ساخت یک بیمارستان است. اعداد و ارقام این موضوع را به ما نشان‌می‌دهد. عادات خیرین در ایران به این سمت است که هزینه ساخت بیمارستان یا خرید تجهیزات را بدهند. کم‌تر پیش می‌آید که خیرین تمایلی برای هزینه‌های جاری بیمارستان داشته‌باشند. من در یکی از جلسات وزارت‌بهداشت، درمان، آموزش پزشکی این را شنیدم که این وزارتخانه این تمایل و آمادگی را دارد که بیمارستان را بسازد و برای اداره، آن را به خیرین بسپارد. تامین و اداره آن کار راحتی نیست.

عواید مبتنی بر خیریه ثابت نیست. شما چطور بیماری را به‌واسطه پولی که معلوم نیست بیاید یا نه قبول می‌کنید؟

 با یک برنامه‌ریزی درست می‌توان یک سازمان مردم‌نهاد را مدیریت کرد. ما ده سال است ساختار بودجه‌بندی داریم. با یکسری برنامه راهبردی و عملیاتی تعیین می‌کنیم که در سال چقدر مصرف و چقدر تولید می‌کنیم. باید توجه داشته باشیم که هم در کشور عزیزمان و هم در سایر کشورها، ظرفیت‌های اجتماعی قوی برای مشارکت‌های مردمی وجوددارد. این ظرفیت‌ها در کشور ما به دلیل اعتقادات دینی مردم قوی‌تر است. زمانی که چنین ظرفیتی در جامعه وجود دارد، سازمان‌های مردم‌نهاد که برنامه‌ریزی و اقدامات مناسب بر آگاه‌سازی جامعه از نیازها، جلب مشارکت آن‌ها برای رفع نیازهای مذکور و همچنین گزارش‌دهی به جامعه در ارتباط با نحوه به‌کارگیری منابع اهدایی جهت تامین نیازها را انجام دهند، قادر به تامین منابع موردنیاز خواهند بود. تجربه 24 ساله محک نشان می‌دهد که این فرضیه در عمل نیز تحقق‌یافته و تائید شده است.

در تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها در طرح تحول سلامت، محک جزو کدام نوع بیمارستان قرارگرفته است؟
بیمارستان خیریه‌ای؛ یعنی ازلحاظ تخصیص بیمه‌ها شرایط بیمارستان محک مشابه بیمارستان‌های دولتی نیست. درخواست ما از وزارتخانه این است که باتوجه به تخصصی و خیریه‌ای بودن این بیمارستان، این قانون به محک هم تسری یابد. چراکه اینجا اگرچه یک بیمارستان دولتی نیست اما در چارچوب اهداف کلان نظام درمانی کشور در حال فعال است.

طرح تحول سلامت در فعالیت بیمارستان شما چه تاثیری گذاشت؟
بخش عمده فعالیت ما درمان و حمایت از بیماران سرطانی در بیمارستان‌های دولتی است. طبیعتاً اجرای طرح تحول در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی در میزان پرداخت بیمار که ما پرداخت می‌کنیم، تاثیرگذار است. ما امروز تاثیر 7 تا 8 درصدی می‌بینیم. نمی‌توانیم با دقت درباره آن صحبت کنیم چراکه همه بیمارستان‌ها در یک زمان این طرح را پیاده‌نکردند. تنها با یک نگاه کلی به بودجه‌مان متوجه این موضوع می‌شویم. از سویی دیگر مسئله تغییر تعرفه هم همزمان رخ‌نداد. به‌هرحال همزمان با این طرح در مورد کمتر شدن سهم پرداخت بیمار، تعرفه‌ها افزایش یافت. ما نمی‌دانیم اثر همزمان افزایش تعرفه و کاهش پرداختی سهم بیمار در مقایسه با سال گذشته نهایتاً به کاهش پرداخت بیمار منجر شده یا نه. برای ما زود است که اظهارنظر کنیم این تاثیرگذاری به چه میزان و چند درصد است. ولی می‌توانیم تایید کنیم که تاثیر داشته است. افزایش تعرفه دیرتر از جاری شدن نظام بیمه‌ها اجرا شد.

تعداد بیماران بیمارستان‌ها بعد از اجرای طرح تحول سلامت افزایش یافت؟
نه. جامعه کودکان مبتلابه سرطان مشخص و گروهی که درمانشان را در بیمارستان‌های خصوصی انجام می‌دهند محدودند. درمان در بیمارستان دولتی بسیار هزینه‌براست چه برسد به بیمارستان خصوصی. اجرای این طرح به‌هیچ‌وجه بر تعداد بیماران اثرگذار نبود.

گفتید آمار تعداد کودکان مبتلابه سرطان در کشور مشخص است. چند کودک مبتلابه سرطان در کشور ما وجود دارد؟

 تعداد آن از سوی وزارت بهداشت هر دو سال یک بار با تقسیم‌بندی نوع، سن و منطقه جغرافیایی منتشر می‌شود. من می‌توانم در خصوص محک به شما بگویم که از بدو تاسیس تا آبان ماه 1394، 24662 پرونده است. از این تعداد 11392 نفر در حال حاضر تحت درمان قرار دارند.

عواید بیمارستان اندازه‌ای است که در فرآیند نوسازی یا بهبود تجهیزات کمک کند؟
بیمارستان محک بیمارستانی جوان است که سال 1386 بهره‌برداری از آن آغازشده است. ما سال اول تاسیس، یک دستگاه رادیوتراپی خریدیم و برخی دستگاه‌ها را سه سال بعد از آن تهیه کردیم؛ بنابراین هنوز به عمر ده ساله در تجهیزات نرسیده‌ایم اما موضوع مربوط به فنّاوری‌های جدید است که ممکن است به آن نیاز داشته‌باشیم. برای مثال یک دستگاه ام‌آرآی اوپن خریدیم که یک دستگاه عالی بود و بچه‌ها در داخل آن از چیزی نمی‌ترسیدند. ولی امروز دیگر صحبت از ام‌آرآی با قدرت بسیار بالا است یا حتی روش‌های تشخیصی که نیازی به ام‌آرآی ندارد. همچنین ما به دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن جدید و دستگاه‌های تشخیص ژنتیک قوی‌تر، برای آن‌هایی که باید پیوند شوند، نیاز داریم اما همه این‌ها به فنّاوری، دانش پزشکی روز دنیا و پزشکانی که قادربه‌کار کردن باشند نیاز دارد.

بیمارستان محک یک بیمارستان ساده نیست. دردآورترین روز کاری شما چه روزی بوده که دیگر نتوانستید این روحیه بالا را کنترل کنید.
ما زاویه نگاه نیروهای داوطلب و کارکنانمان را تغییر می‌دهیم. اصولا در بیمارستان مرگ بیشتری اتفاق می‌افتد. تعداد فوت در بیمارستانی متعلق به بیماران سرطانی، بیشتر است. ما طرح توسعه‌ای در جوار همین ساختمان داریم تا بخش‌های غیردرمانی‌مان را به آنجا ببریم. الان تداخل عملکردی داریم و ممکن است کارکنان ما چنین روزهایی داشته باشند. ما اینگونه به این حوادث نگاه می‌کنیم که چقدر این اتفاق‌ها برای مادر سخت است اما اگر این امکانات نبود چه چیزی رخ می‌داد؟ این امکانات وجود دارد و ما جزئی از آن هستیم. همین به ما امیدواری می‌دهد.

منبع:سپید