(معرفی دارو بورتزومیب)

(نام ژنریک:  Bortezomib )

(اشكال دارويي)

Injection, Powder, Lyophilized : 3.5 mg

(موارد و مقدار مصرف)

درمان مالتيپل ميلوما در بيماراني كه علي‌رغم يك دوره درمان قبلي همچنان بيماري آنها پيشرفت مي‌كند.

بزرگسالان: mg/m2 1.3 به صورت بولوس وريدي دو بار در هفته براي دو هفته (روزهاي 1، 4، 8 و 11) تجويز شده و سپس يك دوره 10 روزه (روزهاي 12 تا 21) استراحت درماني داده مي‌شود. مجموعه اين سه هفته يك سيكل درماني محسوب مي‌شود. در مواردي كه بيش از 8 سيكل درماني مورد نياز است، دارو به صورت هفتگي براي 4 هفته (روزهاي 1، 8، 15 و 22) تجويز
شده و سپس يك دوره 13 روزه (روزهاي 23 تا 35) استراحت درماني داده مي‌شود. دوزهاي پشت سر هم دارو با فاصله حداقل 72 ساعت از هم تجويز شوند.

تنظيم دوز: در صورت بروز سميت غير خوني درجه 3 يا خوني درجه 4 (به جز نوروپاتي) دارو را متوقف كنيد. زماني كه عوارض دارو برطرف شد، با مقادير 25% كمتر دارو را شروع كنيد. در صورت بروز دردهاي نوروپاتيك يا نوروپاتي محيطي طبق جدول زير دوز دارو را تنظيم كنيد:

(عوارض جانبی دارو)


اعصاب مرکزي: اضطراب، ضعف، سرگيجه، ديس‌استزي، تب، سردرد، بي‌خوابي، پارستزي، نوروپاتي محيطي، لرز.

قلبي ـ عروقي: ادم، افت فشارخون.

چشم، گوش، حلق و بيني: تاري ديد.

دستگاه گوارش: دردهاي شكمي، يبوست، كاهش اشتها، اسهال، سوء‌هاضمه، تغيير طعم دهان، تهوع، استفراغ.

خوني: آنمي، نوتروپني، ترومبوسيتوپني.

عضلاني ـ اسكلتي: آرترالژي، درد كمر، دردهاي استخواني، كرامپ‌هاي عضلاني، ميالژي.

تنفسي: سرفه، تنگي نفس، پنوموني، عفونت‌هاي دستگاه تنفس فوقاني.

پوست: راش، خارش.

ساير عوارض: دهيدراتاسيون، زونا، پيركسي.

(مسموميت و درمان)

موردي گزارش نشده است. در صورت بروز مسموميت ، علائم حياتي بيمار را مانتيور كنيد. فشارخون و دماي بدن بيمار را كنترل كنيد.

(موارد منع مصرف و احتياط)

موارد منع مصرف: حساسيت به دارو، boron، مانتيول يا ديگر تركيبات فرمولاسيون.

موارد احتياط: دارو مي‌تواند باعث نوتروپني و ترومبوسيتوپني شديد مي‌شود. احتمال اين عارضه در پلاكت كمتر از 75000 افزايش مي‌يابد،‌ در صورت پلاكت كمتر از 25000 دارو متوقف شود. خونريزي (گوارشي و مغزي) به دليل پلاكت پايين گزارش شده است. دارو همچنين باعث افت فشارخون مي‌شود؛ در بيماران با سابقه دهيدراتاسيون، سابقه سنكوپ، با احتياط به كار مي‌رود. دارو باعث بدتر شدن نارسايي قلبي مي‌شود،‌ در اين گروه از بيماران نيز با احتياط به كار رود. طولاني شدن فاصله QT نيز به دنبال مصرف دارو گزارش شده است.

فعال شدن مجدد هرپس (زونا و آبله‌مرغان) به دنبال مصرف دارو گزارش شده است، به صورت پروفيلاكسي از داروهاي ضد ويروس استفاده شود.

دارو باعث ايجاد نوروپاتي محيطي (اغلب حسي ولي گاهي حسي ـ حركتي) مي‌شود.

مصرف قبلي يا همزمان داروهاي نوروتوكسيك باعث تشديد اين عارضه مي‌شود.

اختلالات ريوي شامل پنومونيت، پنوموني بينابيني، انفيلتراسيون ريوي و سندرم لكوآنسفالوپاتي خلفي برگشت‌پذير (RPLS) به ندرت به دنبال مصرف اين دارو گزارش شده است. علائم اين سندرم شامل كانفيوژن، سردرد، افزايش فشارخون، لتارژي، تشنج، كوري يا ديگر تغييرات بينايي و اختلالات نورولوژيك مي‌باشد. در صورت بروز اين سندرم مصرف دارو قطع شود.

سندرم ليزتومور به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. مواردي از افت يا افزايش قندخون در بيماراني كه داروهاي كاهنده قندخون دريافت مي‌كنند، گزارش شده است. تنظيم دوز داروها در اين مورد لازم است.

در بيماران با نارسايي كبدي يا كليوي با احتياط تجويز شود.

(تداخل دارويي)

1. مصرف همزمان با ساير داروهاي كاهنده فشارخون باعث افت فشارخون مي‌شود.
3. مصرف همزمان با مهار كننده‌ها يا القاء كننده‌هاي آنزيم CYP3A4 باعث افزايش عوارض يا كاهش اثربخشي دارو مي‌شود.
5. مصرف همزمان با داروهاي خوراكي ضد ديابت باعث افت يا افزايش قندخون مي‌شود.
7. داروهاي ايجاد كننده نوروپاتي محيطي مانند آميودارون،‌ ضد ويروس‌ها، ايزونيازيد، نيتروفورانتوئين، استاتين‌ها در مصرف همزمان با اين دارو باعث تشديد نوروپاتي مي‌شوند.
8. (مکانیزم اثر)
9. تداخل دارويي
11. مصرف همزمان با ساير داروهاي كاهنده فشارخون باعث افت فشارخون مي‌شود.
13. مصرف همزمان با مهار كننده‌ها يا القاء كننده‌هاي آنزيم CYP3A4 باعث افزايش عوارض يا كاهش اثربخشي دارو مي‌شود.
15. مصرف همزمان با داروهاي خوراكي ضد ديابت باعث افت يا افزايش قندخون مي‌شود.
17. داروهاي ايجاد كننده نوروپاتي محيطي مانند آميودارون،‌ ضد ويروس‌ها، ايزونيازيد، نيتروفورانتوئين، استاتين‌ها در مصرف همزمان با اين دارو باعث تشديد نوروپاتي مي‌شوند.

(فارماكوكينتيك )

جذب: اطلاعاتي در دست نيست.
پخش: دارو به ميزان 83% به پروتئين‌هاي پلاسما متصل مي‌شود.

متابوليسم: دارو در كبد توسط سيتوكروم P450 متابوليزه مي‌شود.
دفع: نيمه‌ عمر دارو در بدن 9 تا 15 ساعت است.

(سایر اطلاعات)

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مهار كننده پروتئوزوم
طبقه‌بندي درماني : ضد نئوپلاسم
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده D

(ملاحظات اختصاصي)

1.  تهيه دارو با احتياط و تحت شرايط استريل انجام گيرد. براي جلوگيري از تماس پوستي از دستكش استفاده شود.
2.  ويال حاوي دارو با 5/3 ميلي‌ليتر نرمال‌سالين رقيق شده و در عرض 8 ساعت از تهيه به صورت بولوس وريدي تجويز شود.
3. علائم نوروپاتي مانند احساس سوزش، هايپراستزي، هايپواستزي، پارستزي و دردهاي نوروپاتيك را مانيتور كنيد.
4.  بيماراني كه علائم جديد يا پيشرونده نوروپاتي را پيدا مي‌كنند، نياز به تغيير دوز بورتزوميب دارند.
5.  به دليل ايجاد تهوع، استفراغ، اسهال و يبوست به دنبال تجويز دارو، بيماران ممكن است، نياز به داروي ضد استفراغ، ضد اسهال يا هر دو داشته باشند.
6.  جهت پيشگيري از دهيدراتاسيون جايگزيني مايع و الكتروليت‌ها صورت گيرد.
7.  در بيماران با نارسايي كبدي يا كليوي، عوارض دارو را به دقت مانيتور كنيد.
8. جهت كنترل افت فشارخون وضعيتي ناشي از دارو، دوز داروهاي ضد فشارخون را تنظيم كرده و از مايعات و در صورت لزوم مينرالوكورتيكوئيدها استفاده كنيد.
9.  به دليل بروز ترومبوسيتوپني ناشي از دارو، CBC و تعداد پلاكت بيمار را در طي درمان به خصوص در روز يازدهم مانيتور كنيد.
10. داروي رقيق شده تا 3 ساعت در دماي 15 تا 30 درجه سانتي‌گراد قابل نگهداري است، كل زمان نگهداري داروي رقيق شده در شرايط عادي نبايد از 8 ساعت تجاوز كند.
11. ويالهاي رقيق نشده دارو در دماي اتاق و دور از نور نگهداري شوند.

(نكات قابل توصيه به بيمار)

1. علائم جديد يا پيشرونده نوروپاتي را گزارش كنيد.
2. خانمها در طي مصرف دارو از روشهاي پيشگيري از بارداري استفاده كرد و از شيردهي به نوزاد خودداري كنند.
3. به بيمار آموزش دهيد كه از دهيدراتاسيون پرهيز كرده و علائم سرگيجه، سبكي سر را گزارش دهد.
4. به دليل ايجاد احساس خستگي، سرگيجه، غش كردن، سبكي سر،‌ دوبيني يا تاري ديد، طي مصرف دارو احتياطات كافي به عمل آيد.
5. مصرف در سالمندان: اطلاعات مصرف دارو در اين گروه سني محدود است. عوارض جانبي ناشي از دارو را به دقت مانيتور كنيد.
6. مصرف در كودكان: ايمني و اثربخشي دارو در اين گروه سني اثبات نشده است.

مصرف در شيردهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست. ضمن مصرف دارو، شيردهي صورت نگيرد.
مصرف در بارداري: ايمني و اثربخشي دارو اثبات نشده است. بهتر است ضمن مصرف دارو،‌ بارداري صورت نگيرد.

نام‌هاي تجاري:  Velcade