(معرفی دارو  بوسولفان)

(نام ژنریک:  Busulfan  )

اشكال دارويي:

Tablet: 2 mg

Injection : 6 mg/ml, 10ml

(موارد و مقدار مصرف)

الف) لوسمي ميلوژنوس مزمن

بزرگسالان: براي القاء درمان ، دوز معمول 8-4 ميلي‌گرم خوراكي روزانه مي‌باشد. محدوده دوز بين 12-1 ميلي‌گرم خوراكي روزانه (mg/kg 06/0 يا mg/m2 8/1) مي‌باشد. دوز دارو جهت درمان نگهدارنده 3-1 ميلي‌گرم خوراكي روزانه است.

كودكان: mg/kg 06/0 يا mg/m2 8/1 خوراكي روزانه تجويز مي‌شود. دوز دارو جهت حفظ گلبولهاي سفيد به ميزان بيشتر از mm3/ 20000 تنظيم شود.

ب) تجويز به همراه سيكلوفسفاميد جهت آماده سازي مغز استخوان براي پيوند آلوژنيك مغز استخوان در لوسمي ميلوژنوس مزمن

بزرگسالان: mg/kg 8/0 بر مبناي وزن ايده‌آل يا واقعي (هر كدام كمتر است) به صورت انفوزيون وريدي 2 ساعته از طريق رگ مركزي هر 6 ساعت به مدت 4 روز پشت سر هم تجويز شده تا به 16 دوز توتال برسيم. بيمار جهت پيشگيري از تشنج فني‌توئين دريافت كند.

پ) مليوفيبروز

بزرگسالان: ابتدا 2 تا 4 ميلي‌گرم خوراكي روزانه تجويز شده، و سپس همين دوز به ميزان دو تا سه بار در هفته ادامه مي‌يابد.

Busilvex فرم تزريقي بوسولفان است، كه در رژيم‌هاي آماده‌ سازي قبل از پيوند استفاده مي‌شود.

دوز اين دارو در بالغين mg/kg 8/0 و در كودكان كوچكتر از 17 سال بين mg/kg 2/1-8/0 مي‌باشد. اين دارو از طريق رگ مركزي در عرض 2 ساعت، هر 6 ساعت براي مدت 4 روز متوالي انفوزيون مي‌شود. قبل از تجويز دارو بيماران بايد داروي ضد تشنج و ضد استفراغ جهت پروفيلاكسي دريافت كنند.

(موارد منع مصرف و احتياط)

موارد منع مصرف: حساسيت به دارو يا ديگر تركيبات فرمولاسيون، بوسولفان خوراكي در بيماراني كه تشخيص قطعي CML را ندارند، نبايد مصرف شود.

موارد احتياط: اين دارو باعث سركوب شديد مغز استخوان و پان‌سيتوپني طولاني مدت، نوتروپني، ترومبوسيتوپني و آنمي مي‌شود. مواردي از تامپوناد قلبي در كودكان مبتلا به تالاسمي كه بوسولفان خوراكي را همراه سيكلوفسفاميد دريافت مي‌كنند، گزارش شده است.

دوزهاي بالاي دارو، سابقه راديوتراپي، سابقه شيمي‌درماني قبلي (بيشتر از 3 دوره) و پيوند قلبي مغز استخوان احتمال بيماري انسداد ـ وريدي كبدي (VOD) را افزايش مي‌دهد. مصرف خوراكي بيشتر از mg/kg 16 بوسولفان و مصرف همزمان داروهاي آلكيله كننده نيز خطر VOD را افزايش مي‌دهد.

مصرف دارو باعث نارسايي تخمدان و آمنوره مي‌شود. دارو در فاصله 4 ماه تا 10 سال بعد از مصرف، باعث سميت تأخيري ريوي مي‌شود. مواردي از لوكمي حاد به دنبال مصرف دارو گزارش شده است. با توجه به احتمال تشنج، بايد پروفيلاكسي قبل از تجويز دارو صورت گيرد.

دي‌متيل استاميد موجود در فرم وريدي بوسولفان باعث نازايي، هپاتوتوكسيستي، توهم، خواب‌‌آلودگي، لتارژي و كانفيوژن مي‌شود.

(عوارض جانبي)

اعصاب مرکزي: اضطراب، بي‌قراري، ضعف، كانفيوژن، دليريوم، افسردگي، سرگيجه، آنسفالوپاتي، تب، توهم، سردرد، بي‌خوابي، لتارژي، تشنج، خواب‌آلودگي.

قلبي ـ عروقي: كارديومگالي، درد قفسه سينه، اختلالات ECG، ادم، نارسايي قلبي، اختلالات ريتم قلب، افزايش يا كاهش فشارخون، افيوژن پريكارد، تاكيكاردي، ترومبوز، وازوديلاتاسيون.

چشم، گوش، حلق و بيني: كاتاراكت، اختلالات در گوش، خونريزي از بيني، فارنژيت، رينيت، سينوزيت.

دستگاه گوارش: كيلوزيس، درد شكم، بي‌اشتهايي، يبوست، اسهال، خشكي دهان، سوء‌هاضمه، موكوزيت، تهوع، استفراغ، استوماتيت، پانكراتيت.

ادراري ـ تناسلي: ديس‌اوري، هماچوري، سيستيت هموراژيك، اوليگوري.

هماتولوژيك: آنمي، گرانولوسيتوپني، لكوپني، ترومبوسيتوپني.

كبدي: نكروز كبدي، هپاتومگالي، يرقان.

متابوليك: هايپرگليسمي، هايپرولمي، هايپوكلسمي، هايپوكالمي، هايپومنيزيمي، هايپوناترمي، هايپوفسفاتمي، افزايش وزن.

عضلاني ـ اسكلتي: آرترالژي، ميالژي، درد كمر.

تنفسي: خونريزي آلوئولار، آسم، آتلكتازي، سرفه، تنگي نفس ، هموپيتزي، هايپوكسي، فيبروز ريوي (برگشت‌ناپذير)، افيوژن پلور.

پوست: آكنه، آلوپسي، اريتم ندوزوم، درماتيت اگزفولياتيو، هايپر پيگمانتاسيون، تورم در محل تزريق، خارش، راش، تغيير رنگ پوستي.

ساير عوارض: سندرم شبيه آديسون، ژنيكوماستي (مصرف خوراكي)، واكنش‌هاي آلرژيك، لرز، سكسكه، عفونت و GVHD.

( مسموميت و درمان )

تظاهرات باليني: مصرف بيش از حد باعث عوارض هماتولوژيك مانند لكوپني و ترومبوسيتوپني مي‌شود.

درمان: درمان حمايتي بوده و شامل ترانسفيوژن خون و استفاده از آنتي‌بيوتيك‌ها در صورت بروز عفونت است.

(تداخل دارويي)

مصرف همزمان استامينوفن، كليرنس بوسولفان را كاهش مي‌دهد. با احتياط استفاده شوند.

مصرف همزمان با داروهاي ضد انعقاد و آسپيرين، احتمال خونريزي را افزايش مي‌دهد. همزمان با هم به كار نروند.

مصرف همزمان با سيكلوفسفاميد، احتمال تامپوناد قلبي را در بيماران تالاسمي افزايش مي‌دهد.

ايتراكونازول باعث كاهش كليرنس بوسولفان مي‌شود.

مترونيدازول، سميت ناشي از بوسولفان را افزايش مي‌دهد، همزمان با هم به كار نروند.

مصرف همزمان با ساير داروهاي مهار كننده مغز استخوان، باعث سركوب بيشتر مغز استخوان مي‌شود.

مصرف همزمان با ساير داروهاي سيتوتوكسيك كه باعث آسيب ريوي مي‌شوند، باعث تشديد اين عارضه مي‌شود.

فني‌توئين باعث كاهش سطح خوني بوسولفان مي‌شود.

مصرف همزمان با تيوگوانين باعث سميت كبدي، واريسهاي مري و افزايش فشارخون وريد باب مي‌شوند.

(تداخل دارويي)

مصرف همزمان استامينوفن، كليرنس بوسولفان را كاهش مي‌دهد. با احتياط استفاده شوند.

مصرف همزمان با داروهاي ضد انعقاد و آسپيرين ، احتمال خونريزي را افزايش مي‌دهد. همزمان با هم به كار نروند.

مصرف همزمان با سيكلوفسفاميد، احتمال تامپوناد قلبي را در بيماران تالاسمي افزايش مي‌دهد.

ايتراكونازول باعث كاهش كليرنس بوسولفان مي‌شود.

مترونيدازول، سميت ناشي از بوسولفان را افزايش مي‌دهد، همزمان با هم به كار نروند.

مصرف همزمان با ساير داروهاي مهار كننده مغز استخوان، باعث سركوب بيشتر مغز استخوان مي‌شود.

مصرف همزمان با ساير داروهاي سيتوتوكسيك كه باعث آسيب ريوي مي‌شوند، باعث تشديد اين عارضه مي‌شود.

فني‌توئين باعث كاهش سطح خوني بوسولفان مي‌شود.

مصرف همزمان با تيوگوانين باعث سميت كبدي، واريسهاي مري و افزايش فشارخون وريد باب مي‌شوند.

(فارماكوكينتيك)

جذب: دارو به خوبي از دستگاه گوارش جذب مي‌شود. اثر دارو بعد از 2-1 هفته شروع مي‌شود.

پخش: توزيع دارو در مغز و CSF مشخص نيست.

متابوليسم: دارو در كبد متابوليزه مي‌شود.

دفع: دارو به سرعت از پلاسما حذف مي‌شود. دارو و متابوليت‌ها از طريق ادرار دفع مي‌شود.

(سایر اطلاعات)

طبقه‌بندي فارماكولوژيك: داروي آلكيله كننده (غير اختصاصي چرخة سلولي)

طبقه‌بندي درماني: ضد نئوپلاسم

طبقه‌بندي مصرف در بارداري: ردة D

(ملاحظات اختصاصي)

1- دارو باعث ايجاد ديس‌پلازي سلولي مي‌شود كه تفسير نتايج سيتولوژيك را مشكل مي‌كند.

2- زماني كه ميزان پلاكتها زير mm3 /100000، هيچ‌گونه تزريق عضلاني انجام نشود.

3- پاسخ بيمار به درمان (افزايش اشتها، احساس بهبودي، كاهش تعداد لكوسيت‌ها، كاهش اندازة طحال)، يك تا دو هفته بعد از شروع درمان آغاز مي‌شود.

4- بيمار را از نظر علائم عفونت مانند تب و گلو درد مانيتور كنيد.

5- مصرف طولاني مدت دارو باعث ايجاد علائمي شبيه نارسايي آدرنال مانند ملانودرم، ضعف، افت فشارخون، تهوع، استفراغ، اسهال، بي‌اشتهايي، كاهش وزن، خستگي، و كانفيوژن مي‌شود.

6- غلظت اوريك‌اسيد، CBC و عملكرد كليه را مانيتور كنيد.

7- ميزان آلكالين فسفاتاز سرم، بيلي‌روبين و ميزان آمينوترانسفرازها را جهت سميت كبدي احتمالي بررسي كنيد.

8- تعداد لكوسيت‌ها را مانيتور كنيد. طبق توصية كارخانه در صورت افت لكوسيت‌ها به mm3 /15000 يا كمتر دارو بايد قطع شود.

9- فيبروز ريوي 6-4 ماه بعد از آغاز درمان رخ مي‌دهد.

10- ميزان هايپر اوريسمي را با هيدراتاسيون كافي، قليايي كردن ادرار و استفاده از آلوپورينول كاهش دهيد.

(نكات قابل توصيه به بيمار)

1- به بيمار در مورد خطرات مصرف همزمان آسپيرين با اين دارو توضيح داده و توصيه كنيد تا هرگونه علائم خونريزي را فوراً گزارش دهد.

2- دارو را هر روز در زمان مشخص مصرف كنيد.

3- علي‌رغم تهوع و استفراغ، مصرف دارو را قطع نكنيد.

4- سرفه مكرر، تنگي نفس پيش‌رونده از علائم سميت دارو هستند، به بيمار توضيح دهيد كه اين علائم را گزارش كرده تا دوز دارو تنظيم شود.

5- علائم عفونت را بررسي كرده و به بيمار توصيه كنيد، آنها را گزارش كند.

6- در هنگام مصرف اين دارو از روشهاي پيشگيري از بارداري استفاده شود.

مصرف در شيردهي: ترشح دارو در شير مشخص نيست. ولي به دليل اثرات سوء دارو روي نوزاد، بهتر است دارو با احتياط استفاده شود.

مصرف در بارداري: دارو باعث اثرات سوء روي جنين مانند نقايص جنيني سركوب مغز استخوان ، اختلال در رشد و مرگ جنين مي‌شود. همچنين باعث نازايي مي‌شود، لذا در دوران حاملگي استفاده نشود.

(اثر بر آزمايشهاي تشخيصي)

دارو باعث افزايش گلوكز، ALT، بيلي‌روبين، آلكالين فسفاتاز، كراتينين و BUN مي‌شود. سطوح هموگلوبين، منيزيم، كلسيم، پتاسيم، فسفر و سديم كاهش مي‌يابد.

ميزان WBC و پلاكتها نيز كاهش مي‌يابد.

نام‌هاي تجاري: Busilvex