(تعریف)
آنفلوانزا شایعترین بیماری ویروسی فصل سرما است که دستگاه تنفسی را درگیـر می‌کند و شدیدا مسری است. مدت زمان شروع علایم از زمان وارد شدن ویروس به بدن 48-24 ساعت است. سه نوع اصلی ویروس آنفلوانزا (A,B,C) وجود دارد، اما این ویروسها توانایی جهش به انواع گوناگونی را دارند. شیوع ناگهانی انواع مختلف آنفلوانزا تقریباً هر زمستان رخ می‌دهد ولی شدت آنها متفاوت است.
(علائم و نشانه ها)
آنفلوانزا شایعترین سرماخوردگی است که شیوع ویروس آن از اول فصل پاییز آغاز و تا اواخر اردیبهشت ماه ادامه دارد. آنفلوآنزا به صورت بیماری واگیردار گریبانگیر همه گروه های سنی می‌شود. تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی و استخوانی از جمله کمردرد، ضعف، خستگی و کوفتگی، سرفه‌های خشک (بعضا ممکن است با خلط همراه باشد)، گلودرد، خشونت صدا و آبریزش بینی، از علایم شایع بیماری هستند. عفونتهای باکتریایی از جمله برونشیت یا ذات‌الریه از عوارض احتمالی بیماری است. این عفونتها ممکن است خصوصاً در افرادی که بیماری مزمن دارند یا افراد بالای 65 سال، خطرناک باشند.
(علل و عوامل خطرساز)
بیش از ۱۰۰ نوع ویروس مختلف می‌توانند سرماخوردگی ایجاد کنند. اما ویروسهایی که باعث آنفلوانزا می‌شوند زیاد نیستند. همین مطلب یعنی انواع کم ویروسهایی که باعث آنفلوانزا می‌شوند باعث شده واکسنهایی تهیه شود که به پیشگیری از آنفلوانزا کمک می‌کنند. اما در مورد سرماخوردگی ساختن واکسن به دلیل تعداد زیاد ویروس ها میسر نیست.
استرس، خستگی شدید، تغذیه نامناسب، وجود بیماری اخیر که موجب کاهش مقاومت بدن شده باشد، بیماری مزمن ، خصوصاً بیماری مزمن قلبی یا ریوی، حاملگی (سه ماه سوم)، افرادی که در یک محیط نیمه بسته زندگی می‌کنند، سرکوب ایمنی ناشی از دارو یا بیماری و مکانهای شلوغ به هنگام بروز همه‌گیری از عوامل افزایش دهنده خطر هستند.
بهبود خود به خودی در عرض 10-7 روز در صورتی که هیچ عارضه‌ای رخ ندهد. اگر عارضه‌ای رخ دهد، درمان با آنتی‌بیوتیک معمولاً ضروری است، و بهبود ممکن است 6-3 هفته به درازا انجامد. مصرف دارو حتما باید با صلاحدید و تجویز پزشک انجام شود.
اقدامات زیر برای کاهش علائم و بهبود بیماری موثر است:
استراحت در منزل بویژه در هنگام تب: بهترین درمان برای آنفلوانزا استراحت است. استراحت کمک می‌کند تا بدن با ویروس به خوبی مبارزه کند.
استفاده از مایعات فروان مانند آب، آب میوه و سوپ رقیق.
غرغره آب یا آب نمک ولرم چند بار در روز باعث می‌شود سوزش گلو بهبود یابد.
خودداری از استعمال دخانیات ، سیگار و الکل
استفاده از قطره‌های بینی حاوی آب و نمک برای تخفیف گرفتگی بینی، موثر است. قطره‌های بینی که حاوی آب و نمک (سرم فیزیولوژی) هستند به کاهش ترشحات بینی و مرطوب شدن پوست داخل بینی کمک می‌کنند.
برای افزایش رطوبت هوا از یک دستگاه بخور استفاده نمایید. رطوبت کمک می‌کند تا ترشحات ریه رقیق و بنابراین راحتتر تخلیه شوند. دستگاه را روزانه تمیز کنید.
برای جلوگیری از سرایت بیماری به دیگران، دستان خود را مرتباً بشویید، خصوصاً پس از فین کردن یا پیش از دست زدن به غذا یا مواد غذایی .
روی عضلاتی که دچار درد هستند کمپرس گرم یا صفحه گرم کننده بگذارید.
در مورد داروها، هیچ درمان یا داروی خاصی برای بهبود سرماخوردگی و آنفلوانزا وجود ندارد. آنتی‌بیوتیک ها ویروس ها را از بین نمی‌برند. بعضی از داروها فقط به برطرف شدن علائم آنفلوانزا و سرماخوردگی کمک می‌کنند. البته بهتر است قبل از استفاده از هرگونه دارویی ، با پزشک مشورت کنید.
داروهای ضد التهاب و آرام بخشها: معمولا درد را بهبود بخشیده، تب را پایین می‌آورند. بعضی از این داروها شامل استامینوفن، آسپرین، ایبوبروفن، کتوبروفن و ناپروکسن می‌باشند. ازمصرف خودسرانه آسپرین خودداری کنید. خصوصا بچه ها و کودکان نباید آسپرین بخورند. مصرف آسپیرین (خصوصاً در کودکان) به هنگام بروز یک بیماری ویروسی ممکن است باعث به وجود آمدن نشانگان رای شود. نشانگان رای یک نوع آنسفالیت (التهاب مغز) است. همچنین آسپرین می‌تواند باعث عوارضی چون حساسیت های پوستی و مشکلات گوارشی شود.
داروهای ضد سرفه : که باعث قطع سرفه می‌شوند مثل دکسترومتورفان . در صورتی که سرفه شما حاوی ترشحات است از این دارو استفاده نکنید.
اکسپکتورانت ها (خلط‌آور) : که موجب رقیقتر شدن ترشحات گلو می‌شوند و باعث می‌گردند هنگام سرفه این ترشحات راحتتر خارج شوند. یکی از انواع این داروها گایافنزین است.
اسپری‌های بینی یا ضد احتقان‌ها (رفع‌کننده گرفتگی بینی و گلو): و ضد احتقان هایی که به داخل بینی ریخته می‌شوند. نمونه‌ای از این داروها پسودوافدرین است.
معمولاً اشتها به هنگام آنفلوانزا کم می‌شود. شاید در ابتدا فقط اشتها به مایعات داشته باشید، سپس پس از مدتی به وعده‌های غذایی کوچک حاوی مواد نشاسته‌ای بدون ادویه (نان سوخاری، برنج، پوره، غلات پخته شده، سیب‌زمینی پخته) اشتها پیدا کنید.
روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید (خصوصاً اگر تبتان بالا باشد). نوشیدن مایعات بیشتر مثل آب میوه، چای و نوشیدنی‌های غیر گازدار نیز به رقیق شدن ترشحات کمک می‌کنند.
استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین C در کاهش طول مدت بیماری موثر است.
از مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و ادویه‌دار بپرهیزید.
(پیشگیری)
ویروس به راحتی از طریق ترشحات تنفسی ازجمله عطسه و سرفه و نیز از طریق تماس نزدیک، نظیردست دادن و روبوسی از فرد بیمار به افراد سالم منتقل می‌شود.
در بیشتر موارد، نیازی به دیدن پزشک نیست. شما می‌توانید علائم را با اقدامات درمانی اولیه درمان کنید. ولی اگر مواردی از قبیل، افزایش تب یا سرفه، وجود خون در خلط، گوش درد، تنگی نفس یا درد قفسه سینه، ترشحات غلیظ از بینی، سینوسها یا گوشها، درد سینوس، درد شدید در صورت یا پیشانی، درد یا سفتی گردن، سرماخوردگی که بیش از ۱۰ روز طول کشیده است، تنفس کوتاه، خشونت صدا، سوزش گلو یا سرفه مداوم، خس‌خس سینه به هنگام درمان رخ دهند، برای درمان کامل و درست باید حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علائم نشاندهنده عفونت شدید و عارضه‌دار شدن سرماخوردگی می‌باشند.
