(تعریف)
آمبولی ریه وجود لخته خون یا چربی (به ندرت) در یکی از سرخرگ‌هایی که به بافت شش‌ها خونرسانی می‌کنند. لخته خون نخست در یکی از سیاهرگ‌های عمقی اندام زیرین یا لگن شکل می‌گیرد. آمبولی چربی بیشتر از ناحیه یک شکستگی استخوانی پایه ریزی می‌شود. لخته خون یا آمبولی چربی از راه جریان خون و با گذشتن از قلب به یکی از سرخرگ‌های خونرسان بافت شُش راه یافته و در آنجا مستقر می‌گردد. این پدیده سبب بسته شدن سرخرگ شده و بنابراین توانایی تنفسی کاهش می‌باید و گاهی بافت ریه از میان می‌رود. آمبولی ریه در همه سن‌ها می‌شود رخ دهد ولی در بزرگسالان رایج‌تر است.
(علائم و نشانه ها)
کوتاهی نفس ناگهانی
غش کردن یا حالت غش پیدا کردن
درد قفسه سینه
سرفه (گاهی همراه با خلط خونی)
تندی تپش قلب
تب اندک پیش از بروز علایم بالا بیشتر تورم و درد اندام زیرین هست.
(علل و عوامل خطرساز)
لخته شدن خون در سیاهرگ‌های عمقی. این حالت هر زمان که خون در داخل رگ تجمع یافته و به خوبی جریان نداشته باشد می‌تواند ایجاد شود. عوامل تشدید کننده بیماری عبارتند از:
سن بالای ۶۰ سال
هرگونه آسیب یا بیماری نیازمند استراحت طولانی در بستر
نشستن در یک حالت ثابت به مدت طولانی برای نمونه در مسافرت با هواپیما
جراحی گذشته
نارسایی احتقانی قلب
اختلالات ریتم قلب
پرخونی پلی سیتمی
کم خونی همولیتیک
شکستگی استخوان
چاقی
مصرف دخانیات
بارداری
مصرف قرص‌های ضد بارداری به ویژه در خانم‌های سیگاری
فشار خون بالا
سرطان که شایعترین آن سرطان پانکراس است
(درمان بیماری)
بررسی‌های تشخیصی می‌شود دربرگیرنده رادیوگرافی قفسه سینه، اسکن ریه، آنژیوگرافی ریه، نوار قلب، سمع قلب و ریه، و آزمایش‌های خون جهت اندازه‌گیری عوامل انعقادی و زمان پروترومبین باشد.
هدف درمانی عبارت است از: نگهداری عملکرد قلب و ریه در اندازه پذیرفتنی (تا برطرف شدن لخته) و جلوگیری از عود آمبولی جراحی می‌شود برای بستن رگ بزرگ منتهی به قلب و ریه (رگ اجوف) یا نهادن یک صافی در داخل آن برای جلوگیری از گذر لخته‌ها به سمت قلب لازم باشد (به ندرت) بکارگیری جوراب‌کشی یا پیچیدن ساق پا با باند کشی از نشستن به حالتی که ساق‌ها یا مچ پاها را روی یکدیگر بیندازید خودداری کنید. در هنگام نشستن طولانی مدت گونه ای بنشینید که پاها بالاتر از ران‌ها قرار گیرند. در هنگام خوابیدن پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهید.
(داروها)
داروهای ضد انعقاد به سوی حل کردن لخته و جلوگیری از ایجاد دوباره آن. سطح داروهای ضد انعقاد باید به گونه مرتب اندازه‌گیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آن‌ها در اندازه دلخواه و بی‌خطر است. تجویز اکسیژن، در صورت نیاز آنتی بیوتیک‌ها، در موارد آمبولی عفونی
(پیشگیری)
از استراحت طولانی‌مدت در بستر در بیماری خودداری کنید. در دوره نقاهت از جوراب کشی بهره گیری کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر)
پس از جراحی هر چه زودتر حرکت اندام‌های زیرین و راه رفتن را آغاز کنید.
خودداری از کاربرد دخانیات، به ویژه در خانم‌های ۳۵ سال به بالا که قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند.
دوری از جراحی‌های غیر ضروری. در این موارد از روش‌های دیگری به جز جراحی بهره گیری کنید.
در سفر هر ۱-۲ ساعت زمانی ایستاده و راه بروید.
مصرف یک قرص آسپرین در روز می‌شود نقش پیشگیری کننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
