(تعریف)
بی اشتهایی یا کم خوری عصبی در واقع یک اختلال روانی است که طی آن بیمار به رغم گرسنگی، از خوردن غذا به حد کافی پرهیز می کند و وزن او به قدری کاهش می‌‌یابد که به شدت لاغر و نحیف میشود.
به گفته محققان این اختلال معمولا به دنبال رژیم گرفتن عادی برای کاهش وزن آغاز می شود. فرد بیمار بسیار کم غذا می خورد و از توقف رژیم لاغری پس از وزن کم کردن خودداری می کند. در این حالت دریافت ذهنی و تصور فرد نسبت به بدن خودش مشکل می شود؛ به طوری که با وجود لاغری زیاد، هنوز فکر می کند که چاق است. برای افراد مبتلا به انورکسیا این که چه مقدار وزن باید کم کنند و این که تا چهحد تحلیل خواهند رفت و نحیف خواهند شد، اصلا مهم نیست. هر چه بیشتر وزن کم کنند، وسواس آن ها به غذا، رژیم غذایی و کاهش وزن بیشتر می شود ،در این وضعیت انرژی فرد به رغم تحلیل رفتن بدن در حد خوبی است.کاهش وزن این افراد به طرق مختلف حاصل می شود که برخی از متداول ترین آن ها ورزش شدید، استفاده از داروهای ملین و نخوردن است.
(علائم و نشانه ها)
آنورکسیا علائم مختلفی دارد که البته برخی افراد همه این علائم را تجربه نمی کنند. این علائم عبارت هستند از:
وزن بدن که متناسب با سن نباشد، قد و وزن طوری باشد که فرد معمولا 15 کیلو پایین تر از وزن نرمال خود باشد.
- عقب افتادن حداقل سه دوره از عادت ماهیانه(در خانم ها)
- عدم تمایل یا امتناع از غذا خوردن در حضور دیگران
- اضطراب
- ضعف
- شکننده شدن پوست
- تنگی نفس
- وسواس در مورد کالری های مصرفی
ناگفته نماند این اختلال به دو نوع تقسیم می شود:
- نوع محدود کننده(restricting type)
که کاهش وزن در آن از طریق محدودیت کالری صورت می‌گیرد. این نوع از آنورکسیا با رژیم های شدید، روزه گرفتن و تمرین های ورزشی شدید همراه است.
- نوع پاکسازی کننده(purging type)
این گروه افراد پس از دریافت کالری سعی می‌کنند با استفاده از داروهای مسهل یا مدر یا از طریق استفراغ غذای مصرفی خود را دفع کنند.
(علل و عوامل خطرساز)
به گفته متخصصان؛ هنوز علل بروز این اختلال ناشناخته است. محققان احتمال می دهند که برخی از این عوامل شامل تعارضات خانوادگی و تعارضات جنسی، ترس بیمارگونه از اضافه وزن، اپیدمی لاغری به عنوان مُد روز و مظهر زیبایی یا به عنوان یکی از علائم افسردگی یا اختلال شخصیت هستند.
عواملی که خطر ابتلا به این اختلال روانی را افزایش می دهند، عبارت از فشار دوستان و همسالان یا فشار اجتماعی برای لاغر بودن، سابقه اضافه وزن مختصر، شخصیت تکامل طلب، وسواسی یا پیروزی خواه، استرس روانی یا مشاغل خاص هستند.
(درمان بیماری)
همانند سایر اختلالات تغذیه‌ای در انورکسیا نیز به یک برنامه درمانی همه جانبه جهت درمان بیمار نیاز است. اهداف درمان شامل حفظ وزن فرد در محدوده وزن سلامت، درمان روانی، تصحیح الگوهای فکری.
در مرحله اول ممکن است به نظر برسد که هیچ راه حلی برای درمان این اختلال وجود ندارد. اما درمان دور از دسترس نیست. مساله مهم آن است که در بیشتر موارد خود فرد بیمار خطایی را در رفتار خود نمی بیند که بخواهد به دنبال درمان آن باشد. او فقط فکر کاهش وزن بیشتر و بیشتر است.
بنابراین این وظیفه سایر افراد خانواده است که به کمک بیمار بیایند. از آنجایی که انورکسیا نرووزا اختلالی ذهنی و جسمی است، درمان بیماری چند جانبه و تیمی است.
اهداف درمانی در این بیماری شامل سه مرحله اصلی است:
بازگشت به وزن سالم بدن ، شروع غذاخوردن به میزان بیشتر و تغییر تفکرات فرد درباره اندام خود، سلامت خود و آرامشی که در زندگی دارد.
درمان معمولاً ترکیبی از این موارد است:
- روان درمانی: این روش درمانی بر تغییر فکر و رفتار فرد در مورد اختلال تغذیه‌ای تمرکز دارد.
- پزشکی: در این روش به جهت کمک به خواب و برانگیختن انگیزه آرام‌بخش تجویز میشود.
- مشاوره تغذیه: هدف در این روش ارتقای سطح سلامت، کمک به تصحیح الگوی غذایی و آموزش اهمیت تغذیه و داشتن رژیم غذایی متعادل است.
- حمایت خانوادگی یا گروهی: بسیار در فرایند درمان موثر است. چرا که افراد می‌توانند به راحتی احساسات خود را با افرادی که تجربه مشابه دارند در میان بگذارند.
- بیمارستانی و درمانی: این درمان در افرادی که دچار سو تغذیه و یا مشکلات بالینی دیگر هستند به کار می‌رود.
(پیشگیری)
متخصصان تاکید می کنند که به منظور پیشگیری از اختلال کم خوری عصبی با مشکلات شخصی به طور منطقی برخورد کنید. سعی کنید با کمک مشاوران، درمانگران، خانواده و دوستان، مشکلات را برطرف کنید یا با آن ها کنار بیایید. در صورتی که بیمار خود به وجود اختلال عاطفی واقف شود، کمک بخواهد و همکاری خوبی در طی درمان داشته باشد، این وضعیت قابل درمان است.
