(تعریف)
آنوریسم (به انگلیسی: Aneurysm) عبارت است از بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ. آنوریسم معمولاً در آئورت (سرخرگ بزرگی که از قلب منشاء گرفته و در سینه و شکم به سمت پایین حرکت می‌کند) یا سرخرگ‌هایی که مغز، پاها، یا دیواره قلب را تغذیه می‌کنند، ایجاد می‌شود
(علائم و نشانه ها)
آنوریسم در قفسه سینه باعث درد قفسه سینه ، گردن ، کمر، و شکم می‌شود. درد ممکن است ناگهانی و تیز باشد. آنوریسم در شکم باعث درد در کمر (گاهی شدید)، بی‌اشتهایی و کاهش وزن، و وجود یک توده ضربان‌دار در شکم می‌شود. آنوریسم در یک سرخرگ در پا باعث نرسیدن خون به قدر کافی به نقاط مختلف پا می‌شود. در نتیجه پا دچار ضعف و رنگ‌پریدگی می‌شود، یا اینکه متورم شده، رنگ آن به آبی تغییر می‌کند. امکان دارد یک توده ضربان‌دار در ناحیه کشاله ران یا پشت زانو وجود داشته باشد. وجود آنوریسم در یک سرخرگ مغزی باعث سردرد (اغلب ضربان‌دار)، ضعف، فلج یا کرختی، درد پشت چشم، تغییر بینایی یا نابینایی نسبی، و مساوی نبودن اندازه مردمک‌ها می‌شود. وجود آنوریسم در عضله قلب باعث نامنظم شدن ضربان قلب و علایم نارسایی احتقانی قلب می‌شود.
(علل و عوامل خطرساز)
شایع‌ترین علت، افزایش فشارخون است که سرخرگ را ضعیف می‌کند. آترواسکلروز (سختی رگ‌ها). ضعف مادرزادی سرخرگ (به خصوص در مورد آنوریسم‌های سرخرگ‌هایی که به مغز می‌روند. عفونت آئورت در اثر بیماری سیفلیس (نادر است). صدمه فیزیکی. عفونت آئورت دراثربیماری اندوکاردیت. (درموردآنوریسم سرخرگ‌هایی که به مغزمی‌روند.)
عوامل تشدید کننده بیماری:
- سن بیشتر از ۶۰ سال
- سابقه حمله قلبی
- فشارخون بالا
- سیگارکشیدن
- چاقی
- سابقه خانوادگی تصلب شرایین
- پلی آرتریت گره‌ای (یک نوع بیماری که طی آن التهاب سرخرگ‌های کوچک
- عفونت آئورت بعداز جراحی آئورت.
(درمان بیماری)
تشخیص زودهنگام و درمان قبل از اینکه آنوریسم پاره شود ضروری است. بررسی‌ها عبارت‌اند از: آزمایش خون از لحاظ انعقادی، نوار قلب، آنژیوگرافی، سایر عکس‌برداری‌ها، سی تی اسکن، یا سونوگرافی
اغلب به کمک جراحی درمان‌پذیر است. در جراحی، رگ مصنوعی به جای آن قسمت از رگ که آنوریسم دارد گذاشته می‌شود. جراحی در مورد آنوریسم قلبی می‌تواند باعث بر طرف شدن نامنظمی‌های ضربانی شود و عمر را طولانی‌تر کند. گاهی آنوریسم عود می‌کند.
جراحی برای جایگزین کردن رگ دچار آنوریسم یا بستن آنوریسم: آنوریسم مغزی نیاز به جراحی اورژانس دارد. جراحی برای سایر انواع آنوریسم را می‌توان در میزان مناسب انجام داد. پس از جراحی، اندازه‌گیری فشارخون و کنترل فشارخون باید جدی گرفته شود. ترمیم جراحی آنوریسم بستگی به محل و اندازه آن دارد. آنوریسم آئورت با قطر بیش از ۵٫۵cm نیاز به جراحی دارد.
داروهای ضدانعقادی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون و داروهای ضددرد ، پس از جراحی تجویز می‌شوند. امکان دارد برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز شود.
(پیشگیری)
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- تغذیه کافی و رژیم کم‌چربی
- در صورت وجود سیفلیس، درمان زودهنگام
- رعایت برنامه درمانی کنترل فشارخون
- کاهش استرس
