(تعریف)

آنوریسم آئورت شکمی به ناحیه ای ضعیف و برآمده در قسمت تحتانی آئورت (اصلی ترین سرخرگی که به بدن خون رسانی می کند) اطلاق می‌شود. آئورت که ضخامت آن به اندازه یک شلنگ باغبانی است، از قلب شروع شده و تا وسط قفسه سینه و شکم امتداد می یابد. آنوریسم آئورت شکمی در صورت پارگی ممکن است موجب خونریزی مهلک شود، زیرا آئورت اصلی ترین رگی است که به بدن خون رسانی می‌کند. اگرچه ممکن است ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی علامتی نداشته باشد، اما با خبر شدن از ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی می‌تواند رعب آور باشد.

اکثر آنوریسم های آئورت شکمی که کوچک هستند و روند رشد آنها آهسته است دچار پارگی نمی‌شوند، اما آنهایی که بزرگ بوده و بسرعت رشد می‌کنند، دچار پارگی می‌شوند. بسته به میزان رشد آنوریسم آئورتیک، درمان آن ممکن است از حالت عادی تا عمل جراحی اورژانسی آن متفاوت باشد. هنگامی که پزشکان به وجود آنوریسم آئورتی پی می‌برند، آن را تحت نظر قرار می‌دهند و در صورت لزوم تصمیم به عمل جراحی می‌گیرند. جراحی یک آنوریسم شکمی که دچار پارگی شده ممکن است پر مخاطره باشد.

(علائم و نشانه ها)

آنوریسم آئورت شکمی اغلب به آهستگی رشد می کند و معمولاً نشانه ای ندارد که این امر تشخیص آنرا دشوار می سازد. برخی از آنوریسم ها هیچگاه دچار پارگی نمی شوند. بسیاری از آنها در ابعاد کوچک رشد کرده و کوچک باقی می مانند و این در حالیست که بسیاری از آنها نیز به مرور زمان رشد می کنند. برخی از آنوریسم ها به آهستگی بزرگ می‌شوند، در حودود یک اینچ (1.2 سانتی متر) در سال. دسته دیگر نسبتاً سریعتر رشد می‌کنند که این امر موجب افزایش خطر پارگی می‌شود. پیش بینی سرعت بزرگ شدن آنوریسم آئورتی امریست دشوار.

برخی از افراد در هنگام بزرگ شدن آنوریسم آئورتی ممکن است متوجه علائم زیر شوند:

1. احساس تپش (ضربان) در نزدیکی ناف
2. احساس التهاب یا درد در شکم یا سینه
3. کمر درد

(علل و عوامل خطرساز)

اکثر آنوریسم های آئورتی مربوط به بخشی از آئورت است که واقع در ناحیه شکم است. اگرچه علت دقیق آنوریسم آئورت شکمی نامشخص است اما شایع ترین علت آنوریسم آئورت شکمی ، آترواسکلروز است. از عوامل خطرزای دیگر آنوریسم آئورت شکمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  سن: آنوریسم آئورت شکمی اغلب در افراد 60 سال به بالا اتفاق شایع است.
• استعمال تنباکو: استعمال تنباکو یکی از عوامل خطرزای جدی در زمینه ایجاد یک آنوریسم آئورتی است.   
• فشار خون بالا: افزایش فشار خون به رگ های خونی بدن آسیب رسانده و شانس ابتلا به آنوریسم را افزایش می دهد.
• تسلب شرائین: تسلب شرائین که عبارتست از تشکیل چربی و مواد دیگری که ممکن است به جداره سرخرگ ها آسیب برساند، خطر آنوریسم را افزایش می دهد.
• جنسیت مرد: شیوع آنوریسم آئورتی در مردان بیش از زنان است. زنان مبتلا به آنوریسم آئورتی بیشتر از مردان در معرض خطر پارگی آنوریسم هستند.
• نژاد: آنوریسم آئورتی در سفید پوستان بیش از نژاد های دیگر شایع است.
• سابقه خانوادگی: افرادی که دارای سابقه فامیلی ابتلا به آنوریسم آئورتی هستند، در معرض خطر جدی ابتلا به آنوریسم هستند. افراد دارای سابقه فامیلی ابتلا به آنوریسم گرایش بیشتری به ابتلا به آنوریسم در سنین پایین تر داشته و خطر پارگی آنوریسم نیز در آنها بالاتر است.

(درمان بیماری)

درمان دارویی:در صورت اندازه ی ثابت آنوریسم براساس تصویربرداری داپلکس اولتراسوند سریال ، فشار خون به دقت به دلیل ارتباط میان افزایش فشار سیستولیک (بیش از ۱۰۰ میلی متر جیوه) و پارگی آنوریسم ، مورد پایش قرار می‌گیرد.

عوامل ضد فشار خون شامل دیورتیک‌ها ، بتابلوکرها ، بازدارنده‌های ACE ، آنتاگونیست‌های گیرنده ی آنژیوتانسین II و مسدود کننده های کانال کلسیم ، به صورت مکرر به منظور حفظ فشار خون با محدودیت قابل قبول تجویز می شوند.

درمان جراحی:یک آنوریسم وسیع یا بزرگ آئورت شکمی احتمالا پاره می شود . جراحی ، درمان انتخابی برای آنوریسم آئورت شکمی بیش از ۵٫۵ سانتی متر وسعت یا در حال بزرگ شدن می باشد ؛ درمان استاندارد ترمیم آنوریسم آئورت شکمی به صورت باز کردن ترمیمی جراحی آنوریسم توسط برداشتن رگ و دوختن یک گرافت بای پس در عمل بوده است . میزان مرگ و میر همراه با جراحی انتخابی ترمیم آنوریسم ، به عنوان یک روش بزرگ جراحی ، ۱% تا ۴% گزارش شده است . پیش آگهی جراحی برای بیمار مبتلا به پارگی آنوریسم خیلی ضعیف بوده و جراحی فورا انجام می شود.

گرافت داخل عروقی ، یک روش جدید برای درمان آنوریسم آئورت پایین شکمی است . این روش جای گذاری و انتقال یک پروتز آئورتی بدون تخلیه از طریق داخل کانال شریان در آنوریسم است. این روش می تواند تحت بی حسی موضعی یا ناحیه ای انجام شود. گرافت داخل عروقی آنوریسم آئورت شکمی ممکن است در صورت عدم پیچ خورگی زیاد شریان آئورت شکمی و ایلیاک کوچک ، کلسیفیه ، یا دارای ترومبوز انجام شود.

نتایج ناشی از مطالعات میزان مرگ و میر قابل مقایسه در میان بیماران مبتلا به آنوریسم درمان شده توسط پیوند داخل عروقی و ترمیم جراحی را نشان می‌دهد.

(پیشگیری)

بهترین رویکرد پیشگیری از آنوریسم آئورتی حفظ سلامت شریان های خونی است. این به معنای بکار بندی گام های ذیل است:

1. ترک سیگار یا جویدن تنباکو
2. ورزش منظم
3. کاهش کلسترول و چربی در رژیم غذایی روزانه

در صورت داشتن هرگونه عامل خطرزا بهتر است تا با پزشک مشورت شود. پزشک ممکن است در مواردی که بیمار در معرض خطر قرار دارد اقدامات دیگری را نیز توصیه کند، شامل تجویز داروهای کاهش فشار خون و تقلیل دهنده استرس برای سرخرگ های تضعیف شده. در عین حال ممکن است بیمار هر چند سال یکبار معاینات سونوگرافی را مد نظر قرار دهد.